Tablica inskrypcyjna: Różnice pomiędzy wersjami
(→Zobacz też) |
(→Zobacz też) |
||
| (Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
===Tablica inskrypcyjna=== | ===Tablica inskrypcyjna=== | ||
| − | Inspirowany dziełami epigraficznymi, a w renesansie również iluminatorskimi, motyw tablicy z zazwyczaj kilkuwersowym napisem o majuskułowym (rzadko minuskułowym) kroju liter. Specyficznymi artefaktami z malowanymi t. i. na niekiedy prawie całej powierzchni drewnianej okładziny są sieneńskie Biccherna oprawy od poł. XIII do XVII w. Oprawy, których część lub całość dekoracji okładzin ukazuje t. i. z informacją o zawartości książki, rozbudowaną formułą własnościową, donacyjną lub dedykacyjną bądź inne treści (np. cytat z dzieła literackiego), zyskały szczególną popularność w XVI w. Prostą formę t. i. z krótkim napisem mają niektóre aldyńskie oprawy. Od pocz. stulecia – najpierw we Włoszech, później w krajach zaalpejskich – tworzono | + | Inspirowany dziełami epigraficznymi, a w renesansie również iluminatorskimi, motyw tablicy z zazwyczaj kilkuwersowym napisem o majuskułowym (rzadko minuskułowym) kroju liter. Specyficznymi artefaktami z malowanymi t. i. na niekiedy prawie całej powierzchni drewnianej okładziny są sieneńskie Biccherna oprawy od poł. XIII do XVII w. Oprawy, których część lub całość dekoracji okładzin ukazuje t. i. z informacją o zawartości książki, rozbudowaną formułą własnościową, donacyjną lub dedykacyjną bądź inne treści (np. cytat z dzieła literackiego), zyskały szczególną popularność w XVI w. Prostą formę t. i. z krótkim napisem mają niektóre aldyńskie oprawy. Od pocz. stulecia – najpierw we Włoszech, później w krajach zaalpejskich – tworzono tabula ansata oprawy. Do najsłynniejszych przykładów t. i. należą superekslibrisy napisowe na monumentach Zygmunta Augusta. Zwierciadła szeregu innych opraw polskich z 2-3 ćw. XVI w. zawierają swobodne imitację t. i. ze złoconymi (w czym nawiązywano do brązowych-złoconych liter na pomnikach) napisami, zawierającymi cytaty religijne lub z humaniorów. Koncepcję t. i. (z rytowanymi i niekiedy niellowanymi napisami) stosowano też na srebrnych oprawach (np. niektóre dzieła ze Srebrnej Biblioteki). Mniej lub bardziej swobodne nawiązania do t. i. spotykane są na oprawach ksiąg o uroczystym charakterze w kolejnych stuleciach, aż po czasy współczesne, czemu sprzyja – podobna do dzieł epigraficznych – relatywnie niewielka, czworoboczna i płaska powierzchnia okładzin oraz możliwość użycia na nich złoconego liternictwa. |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
[[Monumenta Zygmunta Augusta]] <br> | [[Monumenta Zygmunta Augusta]] <br> | ||
[[Srebrne oprawy]] <br> | [[Srebrne oprawy]] <br> | ||
| + | [[Tabliczki tytułowe]] <br> | ||
[[Tabula ansata oprawy]] <br> | [[Tabula ansata oprawy]] <br> | ||
[[Złotnicze oprawy]] <br> | [[Złotnicze oprawy]] <br> | ||
Aktualna wersja na dzień 18:03, 4 lip 2021
Spis treści
Tablica inskrypcyjna
Inspirowany dziełami epigraficznymi, a w renesansie również iluminatorskimi, motyw tablicy z zazwyczaj kilkuwersowym napisem o majuskułowym (rzadko minuskułowym) kroju liter. Specyficznymi artefaktami z malowanymi t. i. na niekiedy prawie całej powierzchni drewnianej okładziny są sieneńskie Biccherna oprawy od poł. XIII do XVII w. Oprawy, których część lub całość dekoracji okładzin ukazuje t. i. z informacją o zawartości książki, rozbudowaną formułą własnościową, donacyjną lub dedykacyjną bądź inne treści (np. cytat z dzieła literackiego), zyskały szczególną popularność w XVI w. Prostą formę t. i. z krótkim napisem mają niektóre aldyńskie oprawy. Od pocz. stulecia – najpierw we Włoszech, później w krajach zaalpejskich – tworzono tabula ansata oprawy. Do najsłynniejszych przykładów t. i. należą superekslibrisy napisowe na monumentach Zygmunta Augusta. Zwierciadła szeregu innych opraw polskich z 2-3 ćw. XVI w. zawierają swobodne imitację t. i. ze złoconymi (w czym nawiązywano do brązowych-złoconych liter na pomnikach) napisami, zawierającymi cytaty religijne lub z humaniorów. Koncepcję t. i. (z rytowanymi i niekiedy niellowanymi napisami) stosowano też na srebrnych oprawach (np. niektóre dzieła ze Srebrnej Biblioteki). Mniej lub bardziej swobodne nawiązania do t. i. spotykane są na oprawach ksiąg o uroczystym charakterze w kolejnych stuleciach, aż po czasy współczesne, czemu sprzyja – podobna do dzieł epigraficznych – relatywnie niewielka, czworoboczna i płaska powierzchnia okładzin oraz możliwość użycia na nich złoconego liternictwa.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Aldyńskie oprawy
Banderola
Biccherna oprawy
Epigraficzne oprawy
Inskrypcja
Inskrypcyjne oprawy
Kartusz
Listwa
Monumenta Zygmunta Augusta
Srebrne oprawy
Tabliczki tytułowe
Tabula ansata oprawy
Złotnicze oprawy
Grafika
Oprawa aldyńska z dekoracją w formie prostej tablicy inskrypcyjnej, Wenecja, ok. 1530, fot. wg: Macchi F. i L. 2007
Oprawa z dekoracją w formie tablicy inskrypcyjnej, Francja, ok. 1540, fot. wg: Miner et al. 1957
Superekslibris napisowy Zygmunta Augusta w formie tablicy inskrypcyjnej, Kraków, 1549
Superekslibris napisowy Zygmunta Augusta w formie nawiązującej do tablicy inskrypcyjnej, Kraków, 1551
Rzadki przykład superekslibrisu w formie tablicy inskrypcyjnej o minuskułowym liternictwie, Polska, XVI w.
Przypisy
- Miner 1957, nr kat. 251;
- Macchi F. i L. 2007, tabl. 71-72;
- Petrucci Nardelli 2007, s. 74-81, 91-94, 120-121 i in.;
- Wagner 2014 III, s. 35-52;
- Wagner 2016, s. 291-302.
Autor: A.W.
