Tablica inskrypcyjna
Spis treści
Tablica inskrypcyjna
Inspirowany dziełami epigraficznymi, a w renesansie również iluminatorskimi, motyw tablicy z zazwyczaj kilkuwersowym napisem o majuskułowym (rzadko minuskułowym) kroju liter. Specyficznymi artefaktami z malowanymi t. i. na niekiedy prawie całej powierzchni drewnianej okładziny są sieneńskie Biccherna oprawy od poł. XIII do XVII w. Oprawy, których część lub całość dekoracji okładzin ukazuje t. i. z informacją o zawartości książki, rozbudowaną formułą własnościową, donacyjną lub dedykacyjną bądź inne treści (np. cytat z dzieła literackiego), zyskały szczególną popularność w XVI w. Prostą formę t. i. z krótkim napisem mają niektóre aldyńskie oprawy. Od pocz. stulecia – najpierw we Włoszech, później w krajach zaalpejskich – tworzono →tabula ansata oprawy. Do najsłynniejszych przykładów t. i. należą superekslibrisy napisowe na monumentach Zygmunta Augusta. Zwierciadła szeregu innych opraw polskich z 2-3 ćw. XVI w. zawierają swobodne imitację t. i. ze złoconymi (w czym nawiązywano do brązowych-złoconych liter na pomnikach) napisami, zawierającymi cytaty religijne lub z humaniorów. Koncepcję t. i. (z rytowanymi i niekiedy niellowanymi napisami) stosowano też na srebrnych oprawach (np. niektóre dzieła ze Srebrnej Biblioteki). Mniej lub bardziej swobodne nawiązania do t. i. spotykane są na oprawach ksiąg o uroczystym charakterze w kolejnych stuleciach, aż po czasy współczesne, czemu sprzyja – podobna do dzieł epigraficznych – relatywnie niewielka, czworoboczna i płaska powierzchnia okładzin oraz możliwość użycia na nich złoconego liternictwa.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Aldyńskie oprawy
Banderola
Biccherna oprawy
[[Epigraficzne oprawy]
Inskrypcja
Inskrypcyjne oprawy
Kartusz
Listwa
Monumenta Zygmunta Augusta
Srebrne oprawy
Złotnicze oprawy
Grafika
Oprawa aldyńska z dekoracją w formie prostej tablicy inskrypcyjnej, Wenecja, ok. 1530, fot. wg: Macchi F. i L. 2007
Oprawa z dekoracją w formie tablicy inskrypcyjnej, Francja, ok. 1540, fot. wg: Miner et al. 1957
Superekslibris napisowy Zygmunta Augusta w formie tablicy inskrypcyjnej, Kraków, 1549
Superekslibris napisowy Zygmunta Augusta w formie nawiązującej do tablicy inskrypcyjnej, Kraków, 1551
Rzadki przykład superekslibrisu w formie tablicy inskrypcyjnej o minuskułowym liternictwie, Polska, XVI w.
Przypisy
- Miner 1957, nr kat. 251;
- Macchi F. i L. 2007, tabl. 71-72;
- Petrucci Nardelli 2007, s. 74-81, 91-94, 120-121 i in.;
- Wagner 2014 III, s. 35-52;
- Wagner 2016, s. 291-302.
Autor: A.W.
