Kompozytowa dekoracja
Spis treści
Kompozytowa dekoracja
(także: kompozytowy styl)
Pojęcie stosowane niekiedy względem charakterystycznej grupy barokowych opraw z kręgu niemieckiego od 4 ćw. XVII do 3 ćw. XVIII w. (wyjątkowo nawet do kon. XVIII w.). K. d. okładzin składa się z regularnie zakomponowanych, wielobocznych, owalnych i okrągłych pól, obwiedzionych ramkami o innej barwie niż tło (uzyskiwanej farbami) i ze złoconymi krawędziami. Wnętrze każdego z pól wypełnione jest bogatą, złoconą ornamentyką pointillé, złożoną m.in. z nerek, spiral, wolut filigranowych, jak również bardziej realistyczną floralną dekoracją, w tym kwiatów bukietami w wazonach i rozetami. Rozwiązania te reprezentują późną fazę ewolucji à la fanfare opraw, bezpośrednio wywodząc się z siedemnastowiecznych, francuskich dzieł w tym stylu o przejrzystym układzie geometrycznych wstęg i pól z dekoracją pointillé. Na rozpowszechnienie się k. u. w wyrobach introligatorskich w Niemczech duży wpływ wywarły ilustrowane podręczniki, jak Buchbinder und Futtermacher Christopha E. Predigera (różne wydania z lat 40-50 XVIII w.). Podobne zjawisko w zdobnictwie obejmowało też inne dziedziny rzemiosła XVIII w. w Niemczech, jak markieteria w meblarstwie, na co wpływ wywarły m.in. charakterystyczne dekoracje regencyjne (wstęgowo-cęgowy ornament).
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
à la fanfare oprawy
Floralna dekoracja
Kwiat
Nerka
Pointillé
Spirala
Woluta filigranowa
Wstęgowo-cęgowy ornament
Grafika
Kompozytowa dekoracja: tablica z wzornika dekoracji introligatorskich w dziele Ch. E. Predigera, Der Buchbinder und Futtermacher, t. 1, Frankfurt i Leipzig, 1741, fot. wg: Foot 2006
Kompozytowa dekoracja: tablica z wzornika dekoracji introligatorskich w dziele Ch. E. Predigera, Der Buchbinder und Futtermacher, t. 1, Frankfurt i Leipzig, 1741, fot. wg: Foot 2006
Oprawa barokowa z dekoracją w późnym stylu fanfare w układzie kompozytowym, Niemcy, ok. 1702, fot. wg: Foot 2006
Oprawa barokowa z dekoracją w późnym stylu fanfare w układzie kompozytowym, krąg niemiecki (Dolny Śląsk?), ok. 1738, Biblioteka Raczyńskich, Poznań, fot. A. Wagner
Strona tytułowa sztambucha introlgatorskiego stylizowana na oprawę z kompozytową dekoracją, Niemcy, 1754, fot. wg: Foot, Limper.Herz 2015
Oprawy pergaminowe z kompozytową dekoracją, wyciskaną i malowaną, Niemcy, 4 ćw. XVIII w., fot. wg: Wasilewska 2008
Późny przykład oprawy z kompozytową dekoracją, Carl Lehmann st., praca mistrzowska, Niemcy, 1799, fot. wg: Sonnenburg 1986
Przypisy
- Loubier 1926, s. 247-248;
- Hobson 1970, s. 69;
- Sonnenburg 1986, il. 23;
- Mazal 1990 il. 196-197;
- von Arnim 1992, kat. 94, 102;
- Foot 2006, s. 97-100;
- Foot, Limper-Herz 2015, il. 2, 4.
Autor: A.W.
