Ćwierćmedalion: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "===Ćwierćmedalion=== (ang. corner-piece; fr. coin; niem. Eckplatte) Wywodzące się z kobiernictwa określenie jednego z czterech analogicznych elementów dekoracji...") |
(→Zobacz też) |
||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
[[Indeks alfabetyczny ]] <br> | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
[[Alla greca oprawy]] <br> | [[Alla greca oprawy]] <br> | ||
| − | [[ | + | [[Centre and cornerpieces]] <br> |
[[Centro rotondo]] <br> | [[Centro rotondo]] <br> | ||
[[Islamskie oprawy]] <br> | [[Islamskie oprawy]] <br> | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
[[Schweifwerk]] <br> | [[Schweifwerk]] <br> | ||
[[Tureckie oprawy]] <br> | [[Tureckie oprawy]] <br> | ||
| − | [[Wieniec]] <br> | + | [[Wieniec]] <br> |
| − | + | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
Wersja z 15:26, 29 gru 2020
Spis treści
Ćwierćmedalion
(ang. corner-piece; fr. coin; niem. Eckplatte)
Wywodzące się z kobiernictwa określenie jednego z czterech analogicznych elementów dekoracji opraw islamskich oraz europejskich opraw orientalizujących (XV-XVII w.), widniejących w wewnętrznych narożach zwierciadła. Jego kształt oraz wypełniająca go dekoracja może odpowiadać ¼ medalionu w centrum zwierciadła, mniej lub bardziej różnić się od tegoż medalionu bądź występować bez niego. Pod względem technicznym, w pierwszym przypadku ć-y wyciśnięte są z 2 tłoków lub plakiet o symetrycznym układzie dekoracji, których 4 naprzemienne i stykające się wyciski dają kształt pełnego medalionu. Dzięki temu zbędne jest użycie osobnego, „pełnego” medalionu centralnego. Udogodnienie to było niekiedy wykorzystywane przez introligatorów, choć w praktyce absolutnie dominują dekoracje oparte na wyciskach osobnych tłoków/plakiet ć-owych oraz „pełnego” medalionu centralnego. Pod względem formalo-stylowym wyróżnia się ogromną liczbę typów, odmian i wariantów ć-ów, zależnych od miejsca i czasu ich stosowania. W introligatorstwie polskim 3 ćw. XVI w. rozpowszechnieniu uległy ć-y orientalizujące z ornamentem →maureskowym oraz →maureskowo-wstęgowym (często wzbogacanym →rollwerkiem i motywem →maszkarona). Specyficzną formą ć-ów z 4 ćw. XVI w. są kompozycje manierystyczne z rollwerkiem, schweifwerkiem itp., imitujące ½ finalika drukarskiego w typie cul de lampe, spotykane głównie na oprawach krakowskich i poznańskich. Ok. 1600 r. popularność zyskały też ć-y z wizerunkami ewangelistów: mimo orientalizującego kształtu nie nadają się one do utworzenia centralnego medalionu. Termin ć. może być używany także względem narożnych dekoracji alla greca opraw, ukazujących ¼ obwodu centralnego medalion w formie centro rotondo, stylizowanego wieńca, itp.). Natomiast nie powinien być stosowany wobec narożnych elementów dekoracji o samoistnym charakterze (np. narożne medaliony maureskowo-wstęgowe z główką anielską w tondzie, rozpowszechnione w Polsce w 3 ćw. XVI – pocz. XVII w.)
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Alla greca oprawy
Centre and cornerpieces
Centro rotondo
Islamskie oprawy
Orientalizujące oprawy
Pellegrino
Perskie oprawy
Rollwerk
Schamsa
Schweifwerk
Tureckie oprawy
Wieniec
Grafika
Ćwierćmedalion maureskowy na polskiej oprawie z dekoracją orientalizującą, 3 ćw. XVI w.
Ćwierćmedalion maureskowo-wstęgowy na francuskiej oprawie z dekoracja orientalizującą, lata 60. XVI w.
Ćwierćmedalion maureskowo-wstęgowy na polskiej oprawie z dekoracją orientalizującą, ok. 1580
Ćwierćmedalion maureskowo-wstęgowy z rollwerkiem i maszkaronem na polskiej oprawie z dekoracją orientalizującą, 3-4 ćw. XVI w.
Ćwierćmedalion manierystyczny (rollwerkowy) na polskiej oprawie z dekoracją orientalizującą, 3-4 ćw. XVI w.
Przypisy
- Wierzejski, Kałamajska-Saeed 1970, s. 43-45;
- Milanesi 1999, s. 20-21, 31-33, 99-100 i in.;
- Macchi F. i L. 2002, s. 76;
- Rukanci, Anameriç 2012, s. 9-21;
- Wagner 2016 II, s. 51-75.
Autor: A.W.
