Kurioza introligatorskie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(→‎Grafika)
(→‎Zobacz też)
 
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
===Kurioza introligatorskie===
+
==Kurioza introligatorskie==
−
Oprawy o dziwacznym, lub wręcz szokującym, kształcie, rozmiarach, użytych materiałach oraz przeznaczeniu, rzadziej też dekoracji. Zjawisko tworzenia opraw, których forma znacznie odbiegała od ustalonych wzorców znane było już w średniowieczu (np. francuskie oprawy romansów z XV w., w kształcie serca). Od XVI w., wraz z rozwojem bibliofilstwa, a jednocześnie gabinetów sztuki i osobliwości przyrodniczych, powiększała się liczba udziwnionych form opraw (np. bliźniacze oprawy w różnych odmianach, np. tabernakulowych lub tête-bêche, wieloboczne oprawy, dużoformatowe, rozkładane oprawy-toalety). Wykonywano też dzieła sytuujące się na pograniczu wyrafinowania oraz udziwnienia w sferze materiałów i technik zdobniczych (np. ''Srebrna Bibliotek''a, niektóre wykwintne złotnicze oprawy, oprawy ze skóry rekina, szylkretu itp.). Specyficzną kategorią są makabryczne oprawy, odznaczające się drastycznością dekoracji lub użytego materiału obleczeniowego, w tym ludzkiej skóry. W XX-XXI w. zadziwiającą formę, skrajnie przekształcającą lub nawiązującą do oprawy książkowej, nadaje się szczególnie często obiektom z dziedziny ''art-book''.              
+
Oprawy o dziwacznym, lub wręcz szokującym, kształcie, rozmiarach, użytych materiałach oraz przeznaczeniu, rzadziej też dekoracji. Zjawisko tworzenia opraw, których forma znacznie odbiegała od ustalonych wzorców znane było już w średniowieczu (np. francuskie oprawy romansów o kształcie serca – XV w., oprawy zamykane mechanizmem zamka ryglowego – 2 poł. XV w.). Od XVI w., wraz z rozwojem bibliofilstwa, a jednocześnie gabinetów sztuki i osobliwości przyrodniczych, powiększała się liczba udziwnionych form opraw (np. bliźniacze oprawy w różnych odmianach, np. tabernakulowych lub ''tête-bêche'', wieloboczne oprawy, dużoformatowe, rozkładane oprawy-toalety). Wykonywano też dzieła sytuujące się na pograniczu wyrafinowania oraz udziwnienia w sferze materiałów i technik zdobniczych (np. ''Srebrna Bibliotek''a, niektóre wykwintne złotnicze oprawy, oprawy ze skóry rekina, szylkretu itp.). Specyficzną kategorią są makabryczne oprawy, odznaczające się drastycznością dekoracji lub użytego materiału obleczeniowego, w tym ludzkiej skóry. Osobliwościami introligatorskimi są też tzw. biblioteczki podróżne w formie pudła imitującego z zewnątrz oprawę, a wewnątrz mieszczącego liczne (nawet kilkadziesiąt) małoformatowych woluminów. Na podobnej koncepcji oparto sekretne pudła/szkatuły wydrążone w bloku oprawnej książki, bądź jedynie w obudowie imitującej oprawę woluminu np. umieszczanego między księgami na regałach. W XX-XXI w. zadziwiającą formę, skrajnie przekształcającą lub nawiązującą do oprawy książkowej, nadaje się szczególnie często obiektom z dziedziny ''art-book''.
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
Linia 7: Linia 7:
 
[[Makabryczne oprawy]] <br>
 
[[Makabryczne oprawy]] <br>
 
[[Srebrna Biblioteka]] <br>
 
[[Srebrna Biblioteka]] <br>
 +
[[Eksperymenty introligatorskie]] <br>
 +
[[Miniaturowe książki]] <br>
  
 
==Grafika==
 
==Grafika==
  
 
<gallery>
 
<gallery>
 +
File: Formy.jpg|Nietypowe formy książek, wg. Wiese 1953
 +
 
Plik:Kurioza introl., Oprawa bliźniacza w typie tabernakulowym, Włochy, XVI w., fot. wg Bologna 1998.jpg | Oprawa bliźniacza w typie tabernakulowym, Włochy, XVI w., fot. wg: Bologna 1998
 
Plik:Kurioza introl., Oprawa bliźniacza w typie tabernakulowym, Włochy, XVI w., fot. wg Bologna 1998.jpg | Oprawa bliźniacza w typie tabernakulowym, Włochy, XVI w., fot. wg: Bologna 1998
  
Linia 16: Linia 20:
  
 
Plik:Kurioza introlig., Oprawa bliźniacza i jednocześnie pudło z kolekcji opata J. Ponętowskiego, XVI w., fot. wg. Partyka 2021.jpg | Oprawa bliźniacza i jednocześnie pudło z kolekcji opata J. Ponętowskiego, XVI w., fot. wg. Partyka 2021
 
Plik:Kurioza introlig., Oprawa bliźniacza i jednocześnie pudło z kolekcji opata J. Ponętowskiego, XVI w., fot. wg. Partyka 2021.jpg | Oprawa bliźniacza i jednocześnie pudło z kolekcji opata J. Ponętowskiego, XVI w., fot. wg. Partyka 2021
 +
File:IMG 0099a.JPG|Pudło wykonane z drukowanej książki, XVIII w.
  
 
Plik:Kurioza introligatorskie, Oprawa-toaleta, Francja, XVIII w., fot..jpg | Oprawa-toaleta, Francja, XVIII w., fot. wg: www.pba-auctions.com
 
Plik:Kurioza introligatorskie, Oprawa-toaleta, Francja, XVIII w., fot..jpg | Oprawa-toaleta, Francja, XVIII w., fot. wg: www.pba-auctions.com
Linia 24: Linia 29:
  
 
# Grolier Club 1903, s. 57-59;  
 
# Grolier Club 1903, s. 57-59;  
 +
# F. Wiese, Der Bucheinband, Stuttgart 1953, s. 16.
 
# Chrzanowski 1984, s. 143;  
 
# Chrzanowski 1984, s. 143;  
 
# von Rabenau 1994, Bildband, tabl. 94, 102;  
 
# von Rabenau 1994, Bildband, tabl. 94, 102;  
 
# Bologna 1998, s. 102;  
 
# Bologna 1998, s. 102;  
 +
# Heiles 2019, s. 22-23.
 
# Partyka 2021, s. 174-177.  
 
# Partyka 2021, s. 174-177.  
 +
  
 
----
 
----
−
Autorzy: '''E.P., A.W.'''
+
Autorzy: '''A.W.'''

Aktualna wersja na dzień 19:50, 6 mar 2022

Kurioza introligatorskie

Oprawy o dziwacznym, lub wręcz szokującym, kształcie, rozmiarach, użytych materiałach oraz przeznaczeniu, rzadziej też dekoracji. Zjawisko tworzenia opraw, których forma znacznie odbiegała od ustalonych wzorców znane było już w średniowieczu (np. francuskie oprawy romansów o kształcie serca – XV w., oprawy zamykane mechanizmem zamka ryglowego – 2 poł. XV w.). Od XVI w., wraz z rozwojem bibliofilstwa, a jednocześnie gabinetów sztuki i osobliwości przyrodniczych, powiększała się liczba udziwnionych form opraw (np. bliźniacze oprawy w różnych odmianach, np. tabernakulowych lub tête-bêche, wieloboczne oprawy, dużoformatowe, rozkładane oprawy-toalety). Wykonywano też dzieła sytuujące się na pograniczu wyrafinowania oraz udziwnienia w sferze materiałów i technik zdobniczych (np. Srebrna Biblioteka, niektóre wykwintne złotnicze oprawy, oprawy ze skóry rekina, szylkretu itp.). Specyficzną kategorią są makabryczne oprawy, odznaczające się drastycznością dekoracji lub użytego materiału obleczeniowego, w tym ludzkiej skóry. Osobliwościami introligatorskimi są też tzw. biblioteczki podróżne w formie pudła imitującego z zewnątrz oprawę, a wewnątrz mieszczącego liczne (nawet kilkadziesiąt) małoformatowych woluminów. Na podobnej koncepcji oparto sekretne pudła/szkatuły wydrążone w bloku oprawnej książki, bądź jedynie w obudowie imitującej oprawę woluminu np. umieszczanego między księgami na regałach. W XX-XXI w. zadziwiającą formę, skrajnie przekształcającą lub nawiązującą do oprawy książkowej, nadaje się szczególnie często obiektom z dziedziny art-book.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Bliźniacza oprawa
Makabryczne oprawy
Srebrna Biblioteka
Eksperymenty introligatorskie
Miniaturowe książki

Grafika

  • Nietypowe formy książek, wg. Wiese 1953

  • Oprawa bliźniacza w typie tabernakulowym, Włochy, XVI w., fot. wg: Bologna 1998

  • Oprawa w kształcie serca, Caspar Meuser, Drezno, przed 1585, fot. wg: von Rabenau 1994

  • Oprawa bliźniacza i jednocześnie pudło z kolekcji opata J. Ponętowskiego, XVI w., fot. wg. Partyka 2021

  • Pudło wykonane z drukowanej książki, XVIII w.

  • Oprawa-toaleta, Francja, XVIII w., fot. wg: www.pba-auctions.com

Przypisy

  1. Grolier Club 1903, s. 57-59;
  2. F. Wiese, Der Bucheinband, Stuttgart 1953, s. 16.
  3. Chrzanowski 1984, s. 143;
  4. von Rabenau 1994, Bildband, tabl. 94, 102;
  5. Bologna 1998, s. 102;
  6. Heiles 2019, s. 22-23.
  7. Partyka 2021, s. 174-177.


Autorzy: A.W.

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Kurioza_introligatorskie&oldid=17347”