Maswerk
Spis treści
Maswerk
(ang. tracery)
Charakterystyczna dla gotyku dekoracja architektoniczna, wykonana z kamienia lub cegły, służąca do wypełnienia okien, rozet, wimperg, wnęk ściennych itp. struktur. Składa się z elementów geometrycznych, zwłaszcza kół, wieloliści, tzw. rybich pęcherzy, nosków i in. Maswerki naśladowano w wielu dziedzinach rzemiosła artystycznego. W dekoracji opraw najwierniejsze pierwowzorom formy przyjęły na złotniczych okładzinach ksiąg liturgicznych XV w.-pocz. XVI w. Genezę związaną z m-ową dekoracja architektoniczną mają też niektóre motywy na tłokach gotyckich, np. trój- i czteroliście oraz trój- i czteropłatki, rozety, rozety wirujące, kratki ornamentalne (zwłaszcza warianty wypełnione czteropłatkami lub czteroliśćmi). Ażurowe m-i w ostrołukowych „oknach” ukazywane były na mosiężnych zapięciach opraw z 2 poł. XV-pocz. XVI w. Imitacje m-owych rybich pęcherzy pod łukami baldachimów występują na niektórych architektonicznych oprawach krakowskich z kon. XV – pocz. XVI w. Relikty m. w tzw. pachach łuków widnieją też na niektórych plakietach krakowskich z motywem arkady (lata 20-40 XVI w.).
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Architektoniczne oprawy
Gotyckie oprawy
Złotnicze oprawy
Arkada
Grafika
Maswerkowe formy obramienia zwierciadła oprawy kolońskiej, lata 70-80 XIV w., BUMK Toruń, fot. A. Wagner
Maswerkowa forma tłoka stosowanego na oprawach gotyckich, wg: Schwenke, Schunke 1979
Maswerkowe formy kratek ornamentalnych na oprawach gotyckich, wg: Schwenke, Schunke 1979
Maswerkowa dekoracja motywu łuku w ośli grzbiet na tłoku stosowanym przez Joannesa de Lituania, Kraków, kon. XV - 1 trzydziestolecie XVI w., wg: Krynicka 1967
Maswerkowe dekoracje łuków baldachimów nad figurami świętych na złotniczej oprawie Ewangeliarza Ady, 1499, fot. wg: annotatio.hypotheses.org
Maswerkowe obramienie oprawy złotniczej, Augsburg 1506, fot. wg: Pechstein, Angerer 1987
Maswerkowa forma zapięcia mosiężnego na oprawie gotyckiej, BUAM Poznań, fot. A. Wagner
Maswerkowa forma zapięcia mosiężnego na oprawie gotyckiej, Biblioteka Raczyńskich, Poznań, fot. A. Wagner
Maswerkowe dekoracje pach łuku arkady na plakiecie, oprawa krakowska, lata 20. XVI w., BJ Kraków, fot. BJ Kraków
Przypisy
- Krynicka 1967, tabl. II-IV, VIII/il.2;
- Krynicka 1974, il. 1-3;
- Ziesche, Becker 1977, s. 37;
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 76/il. 157-158; 79/il. 9, 15113/il. 17 i in.;
- Kozakiewicz 1996, s. 252;
- Adler 2010, il. 5-02a-c, 5-56, 5-57 i in.
Autor: A.W.
