Bazyliszek
Spis treści
Bazyliszek
(ang. basilisk; fr. basilic; niem. Basilisk)
Legendarne zwierzę opisywane w biblijnej Księdze Psalmów (jako symbol zła) oraz we wczesnośredniowiecznych bestiariuszach. Ukazywany na różne sposoby, w dekoracji introligatorskiej najczęściej jako stwór o cielsku z długim, wężowym ogonem, dwoma nogami z pazurami, smoczopodobną lub kogucią głową, oraz pokaźnymi skrzydłami. Ukazywany za pomocą tłoka na oprawach romańskich (XII-XIII w., identyfikowany także jako smok); wówczas ustalił się też typ ikonograficzny zwierzęcia widniejącego w ramce o kroplowym kształcie; wedle tego schematu prezentowany również na oprawach gotyckich (XIV-XV w.). W zdobnictwie introligatorskim późniejszych epok praktycznie zanikł.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Fantastyczne motywy
Smok
Grafika
Przykłady tłoków z motywem bazyliszka na oprawach gotyckich, XV w., repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 22
Przypisy
- Komornicki 1925, tabl. XXVII/il. 33-34;
- Schunke Ilse, Die Schwenke-Sammlung gotischer Stempel- und Einbanddurchreibungen nach Motiven geordnet und nach Werkstätten bestimmt und beschrieben, Bd I, Einzelstempel, Berlin 1979, tabl. 22;
- Schmidt-Künsemüller Friedrich Adolf, Die abendländischen romanischen Blindstempeleinbände, Stuttgart 1985, 199-201;
- Carvin 1988, nr kat./il. C.93;
- Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 3.
Autor: A.W.
