Aldyńsko-grolierowskie oprawy
Aldyńsko-grolierowskie oprawy
(ang. Aldine and Grolier type of bindings; fr. reliures grolieresque)
Właściwie: oprawy w typie aldyńsko-grolierowskim, umowne określenie grupy opraw polskich, zwłaszcza krakowskich, od lat 30. do 60-70. XVI w., o charakterystycznej dekoracji okładzin: zazwyczaj pokaźne zwierciadło otoczone jest pojedynczą lub podwójną, złoconą ramą linearną, z której na osiach, w narożach lub/i w innych miejscach wyodrębniają się (na zewnątrz, do wewnątrz lub w sposób kombinowany) niewielkie półpierścieniowe wybrzuszenia o linearnej formie. Te podstawowe elementy chętnie urozmaicano, głównie poprzez zwielokrotnianie oraz przeplatanie się półpierścieni. Ponadto wewnątrz półpierścieni i w miejscach ich styku z linią ramy ukazywano drobne ozdobniki floralne. Dookoła takich ram często widnieją ramy radełkowe, zaś w centrum zwierciadła różnorakie plakiety, medaliony i superekslibrisy. W rozwiązaniach tych syntetyzowano elementy dekoracji aldyńskich opraw oraz dekoracji z późniejszych dzieł włoskich, zwłaszcza bolońskich i rzymskich, które łączono z elementami typowymi dla introligatorstwa polskiego. Ze względu na fakt, iż podobne formy zdobnicze znane są także z niektórych grolierowskich opraw, w dawniejszej literaturze takie dzieła określano niekiedy jako oprawy/dekoracje grolieryzujące lub grolierowskie.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Aldyńskie oprawy
Grolierowskie oprawy
Grafika
Oprawa z dekoracja w typie aldyńsko-grolierowskim, Włochy, XVI w. wg: De Marinis nr kat. 1773.
Oprawa z dekoracją w typie aldyńsko-grolierowskim, Włochy, XVI w., wg: De Marinis 1960 nr kat. 833
Oprawa z dekoracja w typie aldyńsko-grolierowskim, Włochy, XVI w,. wg: De Marinis nr kat. 825.
Oprawa w typie aldyńsko-grolierowskim, Polska (Kraków?), lata 50.60 XVI w., BKUL, Lublin, fot. wg: www.polona.pl
Oprawa w typie aldyńsko-grolierowskim, Kraków, ok. poł. lat 60. XVI w., BRAN - Sankt Petersburg, fot. BRAN - Sankt Petersburg
Oprawa w typie aldyńsko-grolierowskim, Kraków, 1568, BWSD Włocławek, fot. A. Wagner
Oprawa w typie aldyńsko-grolierowskim, Kraków, lata 60. XVI w., repr wg: www.bl.uk (nr kat. c48h6)
Przypisy
- De Marinis 1960, tabl. CXXXII, CXXXVIII, CCCXXXVIII i in.;
- Hobson 1975, il. XXIII-XXIV;
- Krynicka 1980, il. 11c;
- Lindberg 1985 II, s. 79-81;
- Pirożyński 2004, il. 25;
- Pokora, Muraszko 2015, il. na s. 13, 17;
- Wagner, Madajewska, Mazerska 2018, nr kat./tabl. 33.
Autor: A.W.
