Broszurowe oprawy
Spis treści
Broszurowe oprawy
(miękka oprawa, prosta oprawa) (niem. Broschure, fr. reliures brochées)
Oprawy broszurowe to oprawy z miękką okładką, wykonaną z papieru lub kartonu. Pod względem konstrukcji, czyli połączenia bloku z okładką, są to przeważnie oprawy proste; połączenie następuje przez grzbiet. Oprawy mają charakter tymczasowy, wykonywane zwykle dla druków o mniejszej objętości. Broszury łączone są w sposób mniej staranny i trwały. Mogą być zszywane ręcznie (holendrowanie), maszynowo drutem lub nićmi lub łączone bezszyciowo (klejowo). Dawniej broszury traktowane jako oprawa tymczasowa na ogół nie były obcinane, współcześnie są oprawami docelowymi, obcinanymi podczas produkcji.
Broszura zeszytowa
Broszura złożona z jednej składki, zszywana zeszytowo drutem przez grzbiet razem z kartonową okładką. Do szycia używane są maszyny - zszywarki drutem. Na skalę przemysłową broszury zeszytowe są wykonywane na maszynach zbierająco-zszywających, zwanych "krokodylami".
Broszura szyta blokowo
Blok broszury zostaje zszyty drutem blokowo (na sztych). Broszura może zostać obcięta razem z okładkami lub pozostać nieobcięta.
- Broszura zakrywająca. Po zeszyciu do bloku doklejona jest kartonowa okładka, przyklejenie obejmuje grzbiet oraz kilkumilimetrowy pasek skrajnych kart, dzięki czemu szycie zostaje zakryte. W okładce wykonywane jest przegniecenie (big), ułatwiające jej otwieranie.
- Broszura z lamówką. Bok jest zszyty wraz z okładkami (2 osobne użytki - okładka przednia i tylna). Następnie na grzbiet naklejany jest pasek płóciennej lamówki, sięgający także kilka milimetrów na obie okładki i zakrywający grzbiet oraz metalowe klamry na okładkach.
Broszura klejona
Blok łączony jest metodą bezszyciową, klejony ręcznie, a w skali przemysłowej na agregatach do oprawy broszurowej. Proces obejmuje obróbkę grzbietu (sfrezowanie), zaklejenie (klejem na gorąco, zwykle termotopliwym), przyklejenie okładek oraz obcięcie bloku wraz z okładką.
Broszura szyta nićmi
Broszura szyta nićmi może mieć charakter tymczasowy lub trwały. W przypadku oprawy tymczasowej, blok jest przygotowany do oprawy trwałej, po zszyciu lekko wklejony w tymczasową okładkę, przy użyciu kleju pozwalającego na łatwe usunięcie tymczasowych okładek. Przewidywana jest docelowa oprawa trwała, czy to wykonana staraniem właściciela, czy też w przypadku edycji wielotomowych - po ukończeniu wydawania wszystkich części. Broszura szyta może też mieć charakter trwały, wówczas blok jest mocno wklejany w okładkę wykonaną z kartonu.
Broszura z kancikiem lub skrzydełkami
(ang. extended cover / extension cover)
Wykonanie oprawy z kancikiem wymaga uprzedniego obcięcia bloku i przyklejenia okładki większej o kilka milimetrów od bloku. W przypadku oprawy ze skrzydełkami najpierw obcinany jest przedni brzeg (żłobek), następnie jest przyklejana okładka, a w ostatniej fazie następuje obcięcie bloku wraz z okładką z góry i z dołu.
Broszura francuska
(niem. französische Broschur)
Oprawa broszurowa szyta, wzbogacona o jednokartkowe wyklejki, które są sklejane z papierową okładką (zob. broszura francuska).
Broszura angielska
(niem. englische Broschur)
Blok jest zszyty nićmi bezzwięzowo lub na zwięzy, grzbiet nie przeklejony, krawędzie bloku nie obcięte. Blok jest wklejony w kartonową okładkę, na którą nakładana jest druga kartonowa okładka z kancikami, zwykle ozdobiona nadrukiem, a czasem dodatkowo papierowa obwoluta.
Broszura bez okładki
Najtańszy typ oprawy, stosowany do cienkich druków, nadbitek. Karty są połączone ze sobą (zszyte, sklejone), grzbiet oklejony lamówką. W średniowieczu kilku składkowe książki mniejszej wartości przyszywano do paska pergaminu. Od XVII w. ten typ oprawy zwano "półpapierkiem".
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Broszura
Broszurowanie
Holendrowanie
Półtwarda oprawa
Zintegrowana oprawa
Broszura francuska
Twarda oprawa
Wydawnicze oprawy
Bezszyciowe oprawy
Miękka oprawa
Przypisy
- Norma PN-82/P-55500 Introligatorstwo przemysłowe. Terminologia.
- Norma PN-83/P-55501 Oprawy introligatorskie. Podział i charakterystyka techniczna.
- Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo: Mały słownik encyklopedyczny, red. Jerzy Celma-Panek, Stefan Libiszowski, Wrocław 1986, s. 18-19.
Autor: E.P.
