Edicula: Różnice pomiędzy wersjami
(→Grafika) |
(→Grafika) |
||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Plik:Edicula1, tzw. dyptych ss. Piotra i Pawła, Rouen, V w. i XII w., wg Steenbock 1964, nr kat. 4.jpg | Edicula na tzw. dyptychu ss. Piotra i Pawła, Rouen, V w. (plakieta z kości słoniowej) i XII w. (obramienie ornamentalne), repr. wg: Steenbock 1964, nr kat. 4 | Plik:Edicula1, tzw. dyptych ss. Piotra i Pawła, Rouen, V w. i XII w., wg Steenbock 1964, nr kat. 4.jpg | Edicula na tzw. dyptychu ss. Piotra i Pawła, Rouen, V w. (plakieta z kości słoniowej) i XII w. (obramienie ornamentalne), repr. wg: Steenbock 1964, nr kat. 4 | ||
| − | Plik:Edikula 1b.jpg | | + | Plik:Edikula 1b.jpg | Przykład drzeworytu z XVI w. z motywem ediculi w tle postaci Fortuny |
Plik:Edikula 1.jpg | Wizerunek św. Marka na tle ediculi, dekoracja radełkowa, XVI w. | Plik:Edikula 1.jpg | Wizerunek św. Marka na tle ediculi, dekoracja radełkowa, XVI w. | ||
Plik:Edicula2, plakiety renesansowe, XVI w. wg Laucevicius1976, il. 482.jpg | Motywy religijne na tle ediculi, plakiety renesansowe z XVI w., repr. wg: Laucevicius 1976, il. 482 | Plik:Edicula2, plakiety renesansowe, XVI w. wg Laucevicius1976, il. 482.jpg | Motywy religijne na tle ediculi, plakiety renesansowe z XVI w., repr. wg: Laucevicius 1976, il. 482 | ||
Wersja z 18:24, 29 gru 2020
Edicula
(fr. édicule) (także: aedicula, edykuła, edykuł)
W zdobnictwie opraw: motyw niszy architektonicznej, najczęściej z ukazaną na jej tle postacią. Najwcześniejsze przedstawienia e. w introligatorstwie pochodzą z V w. (tzw. dyptych śś. Piotra i Pawła z Rouen). E-e (tzw. nisze baldachimowe) ze świętymi postaciami widnieją niekiedy na gotyckich złotniczych oprawach. Na oprawach skórzanych kon. XV-pocz. XVI w. pojawiały się a-e baldachimowe na konsolach z postaciami świętych lub innymi motywami (bukiety kwiatów, rozety, herby). We Włoszech 2 poł. XV w. – 1 poł. XVI w. ukazywano e. na niektórych architektonicznych oprawach. Motyw e. przesklepionej tzw. konchą (nisza konchowa) czasami ukazywano zamiast arkady bądź okna z parapetem na renesansowych plakietach (tło dla popiersi i pełnopostaciowych wizerunków świętych, personifikacji, władców itp.). W praktyce badawczej rozstrzygnięcie, który z elementów architektonicznych widnieje na oprawie, może jednak stwarzać problem – zwłaszcza w przypadku miniaturowych i sumarycznie opracowanych dekoracji. Złotnicze i plastyczne formy e-i z postaciami muz ukazano na dwóch oprawach ze Srebrnej Biblioteki (po poł. XVI w.). Motyw e. służył też w XVI w. jako tło superekslibrisów (głównie na plakietach) oraz jako uniwersalne obramienie wyciskane z plakiety lub klocka drewnianego. Formę pośrednią między e. a →arkadą bądź ostrołukowym oknem mają niektóre dekoracje architektoniczne na à la cathédrale oprawach z XIX w. Zob. też: →muszla.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Architektoniczne oprawy
Arkada
à la cathédrale oprawy
Okno z parapetem
Srebrna Biblioteka
Złotnicze oprawy
Grafika
Edicula na tzw. dyptychu ss. Piotra i Pawła, Rouen, V w. (plakieta z kości słoniowej) i XII w. (obramienie ornamentalne), repr. wg: Steenbock 1964, nr kat. 4
Przykład drzeworytu z XVI w. z motywem ediculi w tle postaci Fortuny
Wizerunek św. Marka na tle ediculi, dekoracja radełkowa, XVI w.
Motywy religijne na tle ediculi, plakiety renesansowe z XVI w., repr. wg: Laucevicius 1976, il. 482
