Żabka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Grafika)
(Przypisy)
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
==Żabka(czołganka)==
+
==Żabka==
charakterystyczna dla romanizmu i gotyku ozdoba architektoniczna w formie pączka lub rozwijających się listków. W zdobnictwie introligatorskim XV – pocz. XVI w. ż-ki są nieodłącznymi detalami motywu →łuku w ośli grzbiet, którego zwielokrotnione wyciski tworzą →owocu granatu wzór. Ż-ki widnieją na jednej (zewnętrznej) lub obu (zewnętrznej i wewnętrznej) stronach łuku. Wśród ich niezliczonych wariantów, zależnych od pomysłowości wykonawcy tłoka lub plakiety/klocka, wyróżniają się formy pączkowe (owalne, okrągłe, pojedyncze i podwójne) oraz liściaste (zazwyczaj o strzępiastych blaszkach, niekiedy z kwiatami. Podobne do typowych, pączkowych ż-k na łukach w ośli grzbiet, są drobne motywy tzw. „Kopfstempeln” wyciskane z tłoków, którymi chętnie kształtowano zarys łuku w ośli grzbiet (poprzez naprzemienne wyciski dwóch różnych ż.), lub wprzęgano w różne ornamenty na okładzinach (zob. →pączek). W zdobnictwie opraw późnogotyckich formy analogiczne do ż. mają pączki wychodzące z boków motywu →pędu ruty.  
+
(także: czołganka)  
 +
(ang. crocket; fr. crochet)
 +
 
 +
Charakterystyczna dla romanizmu i gotyku ozdoba architektoniczna w formie pączka lub rozwijających się listków. W zdobnictwie introligatorskim XV – pocz. XVI w. ż-ki są nieodłącznymi detalami motywu łuku w ośli grzbiet, którego zwielokrotnione wyciski tworzą owocu granatu wzór. Ż-ki widnieją na jednej (zewnętrznej) lub obu (zewnętrznej i wewnętrznej) stronach łuku. Wśród ich niezliczonych wariantów, zależnych od pomysłowości wykonawcy tłoka lub plakiety/klocka, wyróżniają się formy pączkowe (owalne, okrągłe, pojedyncze i podwójne) oraz liściaste (zazwyczaj o strzępiastych blaszkach), niekiedy z kwiatami. Podobne do typowych, pączkowych ż-k na łukach w ośli grzbiet, są drobne motywy tzw. nosków (nosków maswerkowych, niem. Kopfstempeln, Kreuzblume, Zacken) wyciskane z tłoków, którymi chętnie kształtowano zarys łuku w ośli grzbiet (poprzez naprzemienne wyciski dwóch różnych ż.), lub wprzęgano w różne ornamenty na okładzinach. W zdobnictwie opraw późnogotyckich formy analogiczne do ż. mają pączki wychodzące z boków motywu pędu ruty.
 +
 
 +
==Zobacz też==
 +
 
 +
[[Indeks alfabetyczny]] <br>
 +
[[Architektoniczne oprawy]] <br>
 +
[[Gotyckie oprawy]] <br>
 +
[[Łuk w ośli grzbiet]] <br>
 +
[[Nosek]] <br>
 +
[[Owocu granatu wzór]] <br>
 +
[[Pęd ruty]] <br>
 +
[[Pędu ruty wzór]] <br>
  
 
==Grafika==
 
==Grafika==
Linia 7: Linia 21:
  
 
File:ł. 3.jpg | Żabki (czołganki) na późnogotyckim, architektonicznym łuku w ośli grzbiet, wg ....
 
File:ł. 3.jpg | Żabki (czołganki) na późnogotyckim, architektonicznym łuku w ośli grzbiet, wg ....
File:Ż. 3.jpg | Żabki (czołganki) w formie uproszczonych pączków liści na łuku w ośli grzbiet tworzącym wzór owocu granatu na oprawie krakowskiej z 4 ćw. XV w.; zbiory Biblioteki Jagiellońskiej, fot. A. Wagner
+
 
 
File:Ż. 2.jpg | Żabki (czołganki) w formie listków z kwiatami na łuku w ośli grzbiet tworzącym wzór owocu granatu na oprawie krakowskiej z 4 ćw. XV w.; zbiory Biblioteki Jagiellońskiej, fot. A. Wagner
 
File:Ż. 2.jpg | Żabki (czołganki) w formie listków z kwiatami na łuku w ośli grzbiet tworzącym wzór owocu granatu na oprawie krakowskiej z 4 ćw. XV w.; zbiory Biblioteki Jagiellońskiej, fot. A. Wagner
Plik:Żabki 1.jpg
+
 
Plik:Żabki 2.jpg
+
 
Plik:Żabki 3.jpg
+
</gallery>
 +
 
 +
==Przypisy==
 +
 
 +
# Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 19-20;
 +
# Lindberg 1985 II, il. 16;
 +
# Schunke 1979, tabl. 231-250;
 +
# Słownik 1996, s. 458.
 +
----
 +
Autor: '''A.W.'''

Aktualna wersja na dzień 22:59, 15 maj 2022

Żabka

(także: czołganka) (ang. crocket; fr. crochet)

Charakterystyczna dla romanizmu i gotyku ozdoba architektoniczna w formie pączka lub rozwijających się listków. W zdobnictwie introligatorskim XV – pocz. XVI w. ż-ki są nieodłącznymi detalami motywu łuku w ośli grzbiet, którego zwielokrotnione wyciski tworzą owocu granatu wzór. Ż-ki widnieją na jednej (zewnętrznej) lub obu (zewnętrznej i wewnętrznej) stronach łuku. Wśród ich niezliczonych wariantów, zależnych od pomysłowości wykonawcy tłoka lub plakiety/klocka, wyróżniają się formy pączkowe (owalne, okrągłe, pojedyncze i podwójne) oraz liściaste (zazwyczaj o strzępiastych blaszkach), niekiedy z kwiatami. Podobne do typowych, pączkowych ż-k na łukach w ośli grzbiet, są drobne motywy tzw. nosków (nosków maswerkowych, niem. Kopfstempeln, Kreuzblume, Zacken) wyciskane z tłoków, którymi chętnie kształtowano zarys łuku w ośli grzbiet (poprzez naprzemienne wyciski dwóch różnych ż.), lub wprzęgano w różne ornamenty na okładzinach. W zdobnictwie opraw późnogotyckich formy analogiczne do ż. mają pączki wychodzące z boków motywu pędu ruty.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Architektoniczne oprawy
Gotyckie oprawy
Łuk w ośli grzbiet
Nosek
Owocu granatu wzór
Pęd ruty
Pędu ruty wzór

Grafika

Przypisy

  1. Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 19-20;
  2. Lindberg 1985 II, il. 16;
  3. Schunke 1979, tabl. 231-250;
  4. Słownik 1996, s. 458.

Autor: A.W.