Żabka: Różnice pomiędzy wersjami
(→Zobacz też) |
(→Przypisy) |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Żabka== | ==Żabka== | ||
| − | (także: czołganka) (fr. crochet) | + | (także: czołganka) |
| + | (ang. crocket; fr. crochet) | ||
| − | Charakterystyczna dla romanizmu i gotyku ozdoba architektoniczna w formie pączka lub rozwijających się listków. W zdobnictwie introligatorskim XV – pocz. XVI w. ż-ki są nieodłącznymi detalami motywu łuku w ośli grzbiet, którego zwielokrotnione wyciski tworzą owocu granatu wzór. Ż-ki widnieją na jednej (zewnętrznej) lub obu (zewnętrznej i wewnętrznej) stronach łuku. Wśród ich niezliczonych wariantów, zależnych od pomysłowości wykonawcy tłoka lub plakiety/klocka, wyróżniają się formy pączkowe (owalne, okrągłe, pojedyncze i podwójne) oraz liściaste (zazwyczaj o strzępiastych blaszkach), niekiedy z kwiatami. Podobne do typowych, pączkowych ż-k na łukach w ośli grzbiet, są drobne motywy tzw. nosków (nosków maswerkowych, niem. Kopfstempeln, Kreuzblume, Zacken) wyciskane z tłoków, którymi chętnie kształtowano zarys łuku w ośli grzbiet (poprzez naprzemienne wyciski dwóch różnych ż.), lub wprzęgano w różne ornamenty na okładzinach. W zdobnictwie opraw późnogotyckich formy analogiczne do ż. mają pączki wychodzące z boków motywu pędu ruty. | + | Charakterystyczna dla romanizmu i gotyku ozdoba architektoniczna w formie pączka lub rozwijających się listków. W zdobnictwie introligatorskim XV – pocz. XVI w. ż-ki są nieodłącznymi detalami motywu łuku w ośli grzbiet, którego zwielokrotnione wyciski tworzą owocu granatu wzór. Ż-ki widnieją na jednej (zewnętrznej) lub obu (zewnętrznej i wewnętrznej) stronach łuku. Wśród ich niezliczonych wariantów, zależnych od pomysłowości wykonawcy tłoka lub plakiety/klocka, wyróżniają się formy pączkowe (owalne, okrągłe, pojedyncze i podwójne) oraz liściaste (zazwyczaj o strzępiastych blaszkach), niekiedy z kwiatami. Podobne do typowych, pączkowych ż-k na łukach w ośli grzbiet, są drobne motywy tzw. nosków (nosków maswerkowych, niem. Kopfstempeln, Kreuzblume, Zacken) wyciskane z tłoków, którymi chętnie kształtowano zarys łuku w ośli grzbiet (poprzez naprzemienne wyciski dwóch różnych ż.), lub wprzęgano w różne ornamenty na okładzinach. W zdobnictwie opraw późnogotyckich formy analogiczne do ż. mają pączki wychodzące z boków motywu pędu ruty. |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
[[Indeks alfabetyczny]] <br> | [[Indeks alfabetyczny]] <br> | ||
| + | [[Architektoniczne oprawy]] <br> | ||
| + | [[Gotyckie oprawy]] <br> | ||
[[Łuk w ośli grzbiet]] <br> | [[Łuk w ośli grzbiet]] <br> | ||
[[Nosek]] <br> | [[Nosek]] <br> | ||
| − | [[Owocu granatu wzór]] | + | [[Owocu granatu wzór]] <br> |
[[Pęd ruty]] <br> | [[Pęd ruty]] <br> | ||
[[Pędu ruty wzór]] <br> | [[Pędu ruty wzór]] <br> | ||
| Linia 26: | Linia 29: | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | # | + | # Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 19-20; |
| + | # Lindberg 1985 II, il. 16; | ||
| + | # Schunke 1979, tabl. 231-250; | ||
| + | # Słownik 1996, s. 458. | ||
---- | ---- | ||
Autor: '''A.W.''' | Autor: '''A.W.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 22:59, 15 maj 2022
Spis treści
Żabka
(także: czołganka) (ang. crocket; fr. crochet)
Charakterystyczna dla romanizmu i gotyku ozdoba architektoniczna w formie pączka lub rozwijających się listków. W zdobnictwie introligatorskim XV – pocz. XVI w. ż-ki są nieodłącznymi detalami motywu łuku w ośli grzbiet, którego zwielokrotnione wyciski tworzą owocu granatu wzór. Ż-ki widnieją na jednej (zewnętrznej) lub obu (zewnętrznej i wewnętrznej) stronach łuku. Wśród ich niezliczonych wariantów, zależnych od pomysłowości wykonawcy tłoka lub plakiety/klocka, wyróżniają się formy pączkowe (owalne, okrągłe, pojedyncze i podwójne) oraz liściaste (zazwyczaj o strzępiastych blaszkach), niekiedy z kwiatami. Podobne do typowych, pączkowych ż-k na łukach w ośli grzbiet, są drobne motywy tzw. nosków (nosków maswerkowych, niem. Kopfstempeln, Kreuzblume, Zacken) wyciskane z tłoków, którymi chętnie kształtowano zarys łuku w ośli grzbiet (poprzez naprzemienne wyciski dwóch różnych ż.), lub wprzęgano w różne ornamenty na okładzinach. W zdobnictwie opraw późnogotyckich formy analogiczne do ż. mają pączki wychodzące z boków motywu pędu ruty.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Architektoniczne oprawy
Gotyckie oprawy
Łuk w ośli grzbiet
Nosek
Owocu granatu wzór
Pęd ruty
Pędu ruty wzór
Grafika
Żabki (czołganki) na późnogotyckim, architektonicznym łuku w ośli grzbiet, wg ....
Żabki (czołganki) w formie listków z kwiatami na łuku w ośli grzbiet tworzącym wzór owocu granatu na oprawie krakowskiej z 4 ćw. XV w.; zbiory Biblioteki Jagiellońskiej, fot. A. Wagner
Przypisy
- Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 19-20;
- Lindberg 1985 II, il. 16;
- Schunke 1979, tabl. 231-250;
- Słownik 1996, s. 458.
Autor: A.W.
