Papiery drukowane metaliczne: Różnice pomiędzy wersjami
Z Leksykon oprawoznawczy
(→Zobacz też) |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | == | + | ==Papiery drukowane metaliczne== |
| − | papiery brązowe | + | (papiery brązowe) (ang. metallic varnish papers, bronze-varnish papers; niem. das Bronzefirnispapier; fr. papier à vernis doré) |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Papiery drukowane metaliczne należą do grupy papierów dekoracyjnych drzeworytniczych. Zdobione są techniką druku wypukłego klockiem drzeworytniczym. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem. | Papiery drukowane metaliczne należą do grupy papierów dekoracyjnych drzeworytniczych. Zdobione są techniką druku wypukłego klockiem drzeworytniczym. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem. | ||
| − | ==Historia== | + | ===Historia=== |
| − | Wynalezienie techniki drukowania papieru farbą zawierającą drobinki metalu zawdzięcza się Jeremiasowi Neuhoferowi i Jakobowi Enderlinowi, którzy w 1690 r. opracowali sposób na dekorowanie bawełnianego płótna poprzez zadrukowywanie go mieszaniną werniksu i proszku brązowego. | + | Wynalezienie techniki drukowania papieru farbą zawierającą drobinki metalu zawdzięcza się Jeremiasowi Neuhoferowi i Jakobowi Enderlinowi, którzy w 1690 r. opracowali sposób na dekorowanie bawełnianego płótna poprzez zadrukowywanie go mieszaniną werniksu i proszku brązowego. Metodę szybko zaadoptowano w rzemiośle papierniczym. Najstarszy papier dekorowany drukowany metaliczny datowany jest na 1690 r., użyto go jako obleczenia książki wydanej w Salzburgu w 1706 r. Wczesne papiery tego typu drukowane były na jednolitym tle. Następnie dekorację tła rozbudowano i dekorowano, np. używając szablonu (il. 1), jak w przypadku papieru przypisywanego Jacobowi Enderlinowi, w którego tle widnieją wykonane za pomocą szablonu czerwone kwiaty o czarnych liściach. Ornamentyka tych papierów ograniczała się do stylizowanych wici roślinnych, przedstawienia figuralne były rzadkością. Tym cenniejszy jest zachowany papier z przedstawieniem figuralnym, przypisywany J.F. Leopoldowi (1668 – 1727), na którym w ornament floralny zostały wplecione putta (il. 2). |
| − | == | + | ===Technika wykonania=== |
| − | + | W literaturze przedmiotu znaleźć można dwa sposoby wykonywania papierów drukowanych metalicznych: | |
* Odbitkę wykonywano matrycą drewnianą z pomocą prasy drukarskiej. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem. Wydruki wykonywano na papierach jednolitych, lub pokrytych wcześniej inną dekoracją, np. wykonaną w technice klajstrowej. | * Odbitkę wykonywano matrycą drewnianą z pomocą prasy drukarskiej. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem. Wydruki wykonywano na papierach jednolitych, lub pokrytych wcześniej inną dekoracją, np. wykonaną w technice klajstrowej. | ||
* Na przygotowane wcześniej podłoże papierowe (zabarwione lub zamalowane na jeden lub więcej kolorów)drukowano matrycą drzeworytniczą wzór mordantem. Następnie na powierzchnię papieru nakładano bardzo dokładnie rozdrobniony proszek metalowy, który przylegał do papieru w miejscach, gdzie znajdował się mordant. Końcowym etapem było pokrycie papieru werniksem. | * Na przygotowane wcześniej podłoże papierowe (zabarwione lub zamalowane na jeden lub więcej kolorów)drukowano matrycą drzeworytniczą wzór mordantem. Następnie na powierzchnię papieru nakładano bardzo dokładnie rozdrobniony proszek metalowy, który przylegał do papieru w miejscach, gdzie znajdował się mordant. Końcowym etapem było pokrycie papieru werniksem. | ||
| − | + | Papiery drukowane metaliczne uważane są za bardzo rzadkie i cenne, ze względu na to, że produkowano je jedynie przez około czterdzieści lat: od ok. 1690 do ok. 1730 roku. Powstające równolegle papiery reliefowe metaliczne, ze względu na atrakcyjny efekt fakturalny, wyparły papiery drukowane metaliczne. | |
| − | Papiery drukowane metaliczne uważane są za bardzo rzadkie i cenne, ze względu na to, że produkowano je jedynie przez około czterdzieści lat: od ok. 1690 do ok. 1730 roku. Powstające równolegle papiery reliefowe metaliczne, wyparły papiery drukowane metaliczne | + | |
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | |||
| + | [[Papiery dekoracyjne]] <br> | ||
| + | [[Papiery reliefowe metaliczne]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | File:1 met.jpg|il. 1. Obleczenie książki. Papier drukowany metaliczny na podłożu dekorowanym | + | File:1 met.jpg|il. 1. Obleczenie książki. Papier drukowany metaliczny na podłożu dekorowanym przy użyciu szablonu. |
File:2 met.jpg|il. 2. Obleczenie książki.Papier drukowany metaliczny z przedstawieniami putt. | File:2 met.jpg|il. 2. Obleczenie książki.Papier drukowany metaliczny z przedstawieniami putt. | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | + | # Cloonan M. V. Early bindings in Paper a Brief History of Hand-Made Paper-Covered Books with Multilingual Glossary, Iowa 1990, s. 69. | |
| − | # Cloonan M. V. Early bindings in Paper a Brief History of Hand-Made Paper-Covered Books with Multilingual Glossary, 1990. | + | # Kromp D., Bunt(es) Papier, 2018, s. 13-15. |
| − | + | # Loring R., Decorated Book Papers, Cambridge, 1973, s. 51. | |
| − | # Kromp D., Bunt(es) Papier, 2018. | + | # Siemieniako E., Praca magisterska teoretyczno-badawcza: Dekoracyjne papiery ręcznie wykonywane stosowane w oprawach książek od XV do XVIII w. Katalog zbiorów papierów dekoracyjnych w oprawach książek Biblioteki Kórnickiej PAN, wydruk komputerowy,(promotor: M. Pronobis-Gajdzis), UMK, Toruń 2018, s. 51-53. |
| − | # Loring R., Decorated Book Papers, Cambridge, 1973. | + | # Voorn H., The Dutch Papers in the Collection of the Royal Library in the Hague, „IPH yearbook”, 1986, s. 155-156. |
| − | # Siemieniako E., Praca magisterska teoretyczno-badawcza: Dekoracyjne papiery ręcznie wykonywane stosowane w oprawach książek od XV do XVIII w. Katalog zbiorów papierów dekoracyjnych w oprawach książek Biblioteki Kórnickiej PAN, wydruk komputerowy,(promotor: M. Pronobis-Gajdzis), UMK, Toruń 2018. | + | # Wolfe R. J., Marbled Papers: Its History, Techniques and Patterns, Filadelfia, 1990, s. 22. |
| − | # Wolfe R. J., Marbled Papers: Its History, Techniques and Patterns, Filadelfia, 1990. | + | # Windyka T., Przyczynek do dziejów technik zdobienia papierów w: „Rocznik Muzeum Papiernictwa” t. I, 2007, s. 298. |
| − | # Windyka T., Przyczynek do dziejów technik zdobienia papierów w: „Rocznik Muzeum Papiernictwa” t. I, 2007. | + | # Sposób farbowania papierów, „Piast czyli Pamiętnik Technologiczny”, Warszawa, 1829, t. 2, s. 111. |
# LoB: http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/3969 [dostęp: 10. 04. 2018 r.]. | # LoB: http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/3969 [dostęp: 10. 04. 2018 r.]. | ||
# http://www.buntpapier.org/techniken/bronzefirnispapier.html [dostęp: 10. 04. 2018 r.]. | # http://www.buntpapier.org/techniken/bronzefirnispapier.html [dostęp: 10. 04. 2018 r.]. | ||
---- | ---- | ||
| − | Autor: '''M.P. | + | Autor: '''M.P.B.''' |
Aktualna wersja na dzień 09:39, 18 mar 2022
Spis treści
Papiery drukowane metaliczne
(papiery brązowe) (ang. metallic varnish papers, bronze-varnish papers; niem. das Bronzefirnispapier; fr. papier à vernis doré)
Papiery drukowane metaliczne należą do grupy papierów dekoracyjnych drzeworytniczych. Zdobione są techniką druku wypukłego klockiem drzeworytniczym. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem.
Historia
Wynalezienie techniki drukowania papieru farbą zawierającą drobinki metalu zawdzięcza się Jeremiasowi Neuhoferowi i Jakobowi Enderlinowi, którzy w 1690 r. opracowali sposób na dekorowanie bawełnianego płótna poprzez zadrukowywanie go mieszaniną werniksu i proszku brązowego. Metodę szybko zaadoptowano w rzemiośle papierniczym. Najstarszy papier dekorowany drukowany metaliczny datowany jest na 1690 r., użyto go jako obleczenia książki wydanej w Salzburgu w 1706 r. Wczesne papiery tego typu drukowane były na jednolitym tle. Następnie dekorację tła rozbudowano i dekorowano, np. używając szablonu (il. 1), jak w przypadku papieru przypisywanego Jacobowi Enderlinowi, w którego tle widnieją wykonane za pomocą szablonu czerwone kwiaty o czarnych liściach. Ornamentyka tych papierów ograniczała się do stylizowanych wici roślinnych, przedstawienia figuralne były rzadkością. Tym cenniejszy jest zachowany papier z przedstawieniem figuralnym, przypisywany J.F. Leopoldowi (1668 – 1727), na którym w ornament floralny zostały wplecione putta (il. 2).
Technika wykonania
W literaturze przedmiotu znaleźć można dwa sposoby wykonywania papierów drukowanych metalicznych:
- Odbitkę wykonywano matrycą drewnianą z pomocą prasy drukarskiej. Jako medium używano werniksu zmieszanego z metalicznym brązowym proszkiem. Wydruki wykonywano na papierach jednolitych, lub pokrytych wcześniej inną dekoracją, np. wykonaną w technice klajstrowej.
- Na przygotowane wcześniej podłoże papierowe (zabarwione lub zamalowane na jeden lub więcej kolorów)drukowano matrycą drzeworytniczą wzór mordantem. Następnie na powierzchnię papieru nakładano bardzo dokładnie rozdrobniony proszek metalowy, który przylegał do papieru w miejscach, gdzie znajdował się mordant. Końcowym etapem było pokrycie papieru werniksem.
Papiery drukowane metaliczne uważane są za bardzo rzadkie i cenne, ze względu na to, że produkowano je jedynie przez około czterdzieści lat: od ok. 1690 do ok. 1730 roku. Powstające równolegle papiery reliefowe metaliczne, ze względu na atrakcyjny efekt fakturalny, wyparły papiery drukowane metaliczne.
Zobacz też
Papiery dekoracyjne
Papiery reliefowe metaliczne
Grafika
il. 1. Obleczenie książki. Papier drukowany metaliczny na podłożu dekorowanym przy użyciu szablonu.
il. 2. Obleczenie książki.Papier drukowany metaliczny z przedstawieniami putt.
Przypisy
- Cloonan M. V. Early bindings in Paper a Brief History of Hand-Made Paper-Covered Books with Multilingual Glossary, Iowa 1990, s. 69.
- Kromp D., Bunt(es) Papier, 2018, s. 13-15.
- Loring R., Decorated Book Papers, Cambridge, 1973, s. 51.
- Siemieniako E., Praca magisterska teoretyczno-badawcza: Dekoracyjne papiery ręcznie wykonywane stosowane w oprawach książek od XV do XVIII w. Katalog zbiorów papierów dekoracyjnych w oprawach książek Biblioteki Kórnickiej PAN, wydruk komputerowy,(promotor: M. Pronobis-Gajdzis), UMK, Toruń 2018, s. 51-53.
- Voorn H., The Dutch Papers in the Collection of the Royal Library in the Hague, „IPH yearbook”, 1986, s. 155-156.
- Wolfe R. J., Marbled Papers: Its History, Techniques and Patterns, Filadelfia, 1990, s. 22.
- Windyka T., Przyczynek do dziejów technik zdobienia papierów w: „Rocznik Muzeum Papiernictwa” t. I, 2007, s. 298.
- Sposób farbowania papierów, „Piast czyli Pamiętnik Technologiczny”, Warszawa, 1829, t. 2, s. 111.
- LoB: http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/3969 [dostęp: 10. 04. 2018 r.].
- http://www.buntpapier.org/techniken/bronzefirnispapier.html [dostęp: 10. 04. 2018 r.].
Autor: M.P.B.
