Schweifwerk: Różnice pomiędzy wersjami
(→Grafika) |
|||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Schweifwerk== | ==Schweifwerk== | ||
| + | (także: schweifwerkowy ornament, ogon[k]owy ornament) | ||
| + | (fr. motif chantourné) | ||
| + | |||
| + | Termin wywodzący się ze słowa Schweiffen (Veit Eck, 1596), rozwiniętego w XIX w. jako Schweifwerk (Andreas Andersen, Rudolf Weigl, 1864). Słabo rozpoznany i rzadko opisywany w tegumentologii typ ornamentu składającego się z delikatnej „kraty”, której listewki przekształcają się we floralne odrośla, zwijające się na kształt litery „C” z pogrubionymi zakończeniami (co przypominać może zoomorficzne, długie ogony). Przeważnie elementom tym towarzyszą girlandy, festony, maszkarony, maski itp. motywy fantastyczne o charakterze groteski. W sztukach zdobniczych pojawił się ok. 1570 r., szczególną popularność zyskał w Niderlandach i Niemieczech w dwóch okresach: ok. 1570-1580 r. oraz ok. 1620-1630 r. Pod względem ewolucyjnym i formalnym najbliższe pokrewieństwo wykazuje rollwerk (od którego różni się m.in. delikatniejszą i bardziej linearną strukturą oraz spłaszczeniem) i okuciowy ornament (którego płaskie i przeważnie proste listwy występują również w s.). W zdobnictwie manierystycznych opraw kon. XVI – 1 poł. XVII w. odegrał niewielką rolę jako dekoracja centralnych medalionów, narożnych ćwierćmedalionów oraz kartuszy z herbowymi superekslibrisami (m.in. gdańskie superekslibrisy Eggerta von Kempen i Jana Speimanna, 1 trzydziestolecie XVII w.). Efektowne formy s. pojawiały się też w dekoracji złotniczych opraw. | ||
| + | |||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | |||
| + | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
| + | [[Małżowinowo-chrząstkowy ornament]] <br> | ||
| + | [[Manierystyczne oprawy]] <br> | ||
| + | [[Okuciowy ornament]] <br> | ||
| + | [[Rollwerk]] <br> | ||
| + | [[Złotnicze oprawy]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | Plik:Schweifwerk 1.jpg | + | |
| − | Plik:Schweifwerk | + | Plik:Schweifwerk 1b.jpg | Medalion narożny o formie schweifwerkowej i rollwerkowej z innymi elementami zdobniczymi (girlandy, festony, maska lwa), Polska, kon. XVI w. |
| + | Plik:Schweifwerk 1.jpg | Schweifwerk w dekoracji superekslibrisu Eggerta van Kampen, Gdańsk, 1 trzydziestolecie XVII w. | ||
| + | Plik:Schweifwerk 2, Oprawa złotnicza Saksonia, po 1611 r. wg Heraldische Meisterwerke.jpg | Schweifwerk i ornament małżowinowo-chrząstkowy w dekoracji oprawy złotniczej, Saksonia, po 1611 r., fot. wg: Heraldische Meisterwerke | ||
| + | |||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | ==Przypisy== | ||
| + | |||
| + | # Andresen, Weigel 1864, s. 270; | ||
| + | # Laucevičius 1972, il. 293–294; | ||
| + | # Sipayłło 1988, tabl. 67; | ||
| + | # Wagner 2013, il. 8a; | ||
| + | # Irmscher 2005, s. 127; | ||
| + | # Kłysz-Hackbarth 2014, s. 39-41; | ||
| + | # Wagner 2016, s. 378-381; | ||
| + | # Wagner 2016 II, s. 65-67, 70-72; | ||
| + | |||
| + | ---- | ||
| + | Autor: '''A.W.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 17:12, 12 lut 2021
Spis treści
Schweifwerk
(także: schweifwerkowy ornament, ogon[k]owy ornament) (fr. motif chantourné)
Termin wywodzący się ze słowa Schweiffen (Veit Eck, 1596), rozwiniętego w XIX w. jako Schweifwerk (Andreas Andersen, Rudolf Weigl, 1864). Słabo rozpoznany i rzadko opisywany w tegumentologii typ ornamentu składającego się z delikatnej „kraty”, której listewki przekształcają się we floralne odrośla, zwijające się na kształt litery „C” z pogrubionymi zakończeniami (co przypominać może zoomorficzne, długie ogony). Przeważnie elementom tym towarzyszą girlandy, festony, maszkarony, maski itp. motywy fantastyczne o charakterze groteski. W sztukach zdobniczych pojawił się ok. 1570 r., szczególną popularność zyskał w Niderlandach i Niemieczech w dwóch okresach: ok. 1570-1580 r. oraz ok. 1620-1630 r. Pod względem ewolucyjnym i formalnym najbliższe pokrewieństwo wykazuje rollwerk (od którego różni się m.in. delikatniejszą i bardziej linearną strukturą oraz spłaszczeniem) i okuciowy ornament (którego płaskie i przeważnie proste listwy występują również w s.). W zdobnictwie manierystycznych opraw kon. XVI – 1 poł. XVII w. odegrał niewielką rolę jako dekoracja centralnych medalionów, narożnych ćwierćmedalionów oraz kartuszy z herbowymi superekslibrisami (m.in. gdańskie superekslibrisy Eggerta von Kempen i Jana Speimanna, 1 trzydziestolecie XVII w.). Efektowne formy s. pojawiały się też w dekoracji złotniczych opraw.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Małżowinowo-chrząstkowy ornament
Manierystyczne oprawy
Okuciowy ornament
Rollwerk
Złotnicze oprawy
Grafika
Medalion narożny o formie schweifwerkowej i rollwerkowej z innymi elementami zdobniczymi (girlandy, festony, maska lwa), Polska, kon. XVI w.
Schweifwerk w dekoracji superekslibrisu Eggerta van Kampen, Gdańsk, 1 trzydziestolecie XVII w.
Schweifwerk i ornament małżowinowo-chrząstkowy w dekoracji oprawy złotniczej, Saksonia, po 1611 r., fot. wg: Heraldische Meisterwerke
Przypisy
- Andresen, Weigel 1864, s. 270;
- Laucevičius 1972, il. 293–294;
- Sipayłło 1988, tabl. 67;
- Wagner 2013, il. 8a;
- Irmscher 2005, s. 127;
- Kłysz-Hackbarth 2014, s. 39-41;
- Wagner 2016, s. 378-381;
- Wagner 2016 II, s. 65-67, 70-72;
Autor: A.W.
