Putto: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 21:30, 11 lut 2021

Putto

(ang. putto; fr. putto)

Wizerunek małego, pulchnego i przeważnie nagiego chłopca. Niekiedy, w przedstawieniach nawiązujących do antycznego Amora (Erosa) ukazywany ze skrzydłami (zob. amorek). Spopularyzowany w renesansowym introligatorstwie europejskim pod wpływem zdobnictwa włoskiego, w tym zwłaszcza iluminatorstwa i grafiki książkowej. Na oprawach włoskich 1 poł. XVI w. niekiedy jako p. z rogiem obfitości (putto con cornucopia), skopiowanego w l. 20. XVI w. na krakowskich oprawach Macieja z Przasnysza vel Mistrza Główek Anielskich. Chętnie stosowany w dekoracji radełkowej: jako grupy dziecięcych postaci trzymających różne rekwizyty (np. tarcze herbowe – na oprawach gdańskiego Introligatora SS, instrumenty muzyczne – na oprawach Kaspara Anglera w Królewcu) lub dzieci wkomponowane razem z aniołkami w kandelabrowy ornament lub groteski, rzadziej w obrębie kartuszy herbowych superekslibrisów. Do ponownego spopularyzowania putti doszło w introligatorstwie rokokowym, jako motywy wkomponowane w rocaille (np. niektóre oprawy dla króla Stanisława Augusta Poniatowskiego). W antykizujących dekoracjach opraw klasycystycznych i empirowych wyparte przez „dostojniejsze” motywy. Pojawiało się zaś na oprawach historyzujących XIX w.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Amorek
Anioł
Aniołek
Groteska
Kandelabrowy ornament
Rocaille
Róg obfitości

Grafika

• 

  Motyw putta z rogiem obfitości na oprawie renesansowej, Kraków, ok. 1530 r.

• 

  Motyw putta w dekoracji radełka renesansowego, XVI w.

• 

  Motywy putt (putti) w dekoracji radełka renesansowego, XVI w.

Przypisy

1. Krynicka 1974, il. 7a-b;
2. Krynicka 1975, il. 33-34;
3. Laucevičius 1976, il. 61, 95, 120 i in.;
4. von Rabenau 1994, tabl. 18-19, 23, 33 i in.;
5. Kozakiewicz 1996, s. 13, 339;
6. Macchi F. i L. 2007, tabl. 3, 24, 60-61 i in.;
7. Wagner 2016, il. 70, 72a-b, 218b.

Autor: A.W.