Skóra wyprawy tłuszczowej

Skóra wyprawy tłuszczowej

(ang. fat-tanned skin/hide, oil-tanned skin, chamois [leather], shammy, fr. peau de chamois)

• Ircha - skórą owcza poddana procesowi garbowania tłuszczowego.
• Skóra garbowana tranem, który dzięki zawartości wiązań nienasyconych w cząsteczce tłuszczu, wykazuje zdolność do trwałego wiązania się z włóknem skóry. Garbowanie nosi nazwę tłuszczowego lub irchowego. Polega na nasyceniu lekko mokrej golizny tranem i ugniataniu jej w specjalnych urządzeniach (dawniej ubijano ją np. nogami). Czas trwania procesu jest dość długi. Po wygarbowaniu nadmiar tranu wygniata się i wymywa, gdyż jest to cenny produkt używany do natłuszczania skór, tzw. degras.

W introligatorstwie skóry tej wyprawy, najczęściej dzikich zwierząt (jelenia, sarny, daniela) stosowano często do opraw płaszczowych i sakwowych. Skóra ta jest miękka, ma dobry chwyt – dobrze się ją trzyma w rękach, jest miła w dotyku.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Skóry introligatorskie
Skóra garbowana roślinnie
Skóra wyprawy glinowej
Płaszczowa oprawa
Zwięzy

Grafika

• 

  il. 1. Przykład zastosowania skóry jeleniej wyprawy tłuszczowej do wykonania oprawy płaszczowej, antyfonarz, XV w., Biblioteka PAN w Gdańsku. (fot. M. Pronobis-Gajdzis)

Przypisy

1. Persz T., Materiałoznawstwo dla zasadniczych szkół skórzanych, Warszawa 1997.
2. Macchi F., Macchi L., Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002.

---

Autor: MPG