Papier barwiony powierzchniowo
Spis treści
Papier barwiony powierzchniowo
(papier jednobarwnie zamalowany) (ang. colored paper, surface-colored paper; niem. farbig gestrichenes Papier)
Papier dekoracyjny pokryty jedno- lub dwustronnie farbą przy pomocy pędzla.
Historia
Najstarsze - jak dotąd - przepisy na wykonanie dekoracyjnego papieru barwionego powierzchniowo znajdują się w traktacie Cennino Cennini'ego (wyd. ok. 1440) i księdze konwentu Św. Katarzyny w Norymberdze (wyd. 1470). Do 1600 r. najbardziej popularne były papiery barwione powierzchniowo brązowe i czerwone. W XVII w. paleta barwna poszerzyła o błękity, zielenie i oranże. W XVII w. zastosowanie tych papierów w oprawach książek zostało wyparte przez papiery marmurkowe. Wytwarzano je nadal, głównie jednak jako podłoże dla innego rodzaju papierów dekoracyjnych: drukowanych, drukowanych metalicznych, nakrapianych oraz reliefowych metalicznych. Ponadto, były one znacznie tańsze od pozostałych papierów dekoracyjnych. Pod koniec XVIII w. papiery te ponownie pojawiły się w oprawach książek, oszczędność formy wpisywała się w estetykę klasycyzmu, przy czym najchętniej stosowano błękitne lub zabarwione na jasnozielono.
Technika wykonania
Sposób wykonania papierów barwionych powierzchniowo niewiele się zmieniał w ciągu stuleci. Papiery te wykonuje się pokrywając papier równomiernie, przy pomocy szerokiego pędzla, kolorową farbą z jednej lub z obydwu stron. W dawnych recepturach podawano przepisy na uzyskanie odpowiednich kolorów i tak:
- cytrynowy - kurkuma z octem winnym
- żółty - jw. + smocza krew
- pomarańczowy - kurkuma z solą zasadową
- czerwony - smocza krew +ocet winny
- zielony - grynszpan + ocet winny
- niebieski - indygo.
Mechanizację procesu malowania papieru umożliwiło wprowadzenie maszyny barwiącej Möglina w 1866 r, i E. T. Kretzschmara w 1874 r. a następnie bardziej zaawansowanych technologicznie farbiarskich maszyn cylindrycznych.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Papiery dekoracyjne
Papier glansowany
Przypisy
- Cloonan M. V. Early bindings in Paper a Brief History of Hand-Made Paper-Covered Books with Multilingual Glossary, 1990, s. 65.
- Dossie R., The Handmaid of the Arts, Londyn, 1764, s. 445-446; źródło: https://archive.org/details/handmaidtoarts01doss [dostęp: 15. 05. 2018 r.]
- Haemmerle A. von, Buntpapiere: Herrkomen, Geshichte, Techniken, Beziehungenzur Kunst, Monachium, 1961.
- Krauze S., Rinck J., Buntpapier – ein Bestimmungsbuch, Decorated Papers – a Guidebook, Sierpapier – een Gids, Stuttgart, 2016, s. 40.
- LoB: http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/3958 [dostęp: 28. 08. 2018r.]
- Pokorzyńska E., Z dziejów introligatorstwa warszawskiego XIX i 1. Połowy XX wieku, dysertacja doktorska (promotor: prof. UŚ dr hab. Edwarda Różycki), Katowice, Uniwersytet Śląski Wydział Filologiczny Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej 2009, s. 75.
- Siemieniako E., Praca magisterska teoretyczno-badawcza: Dekoracyjne papiery ręcznie wykonywane stosowane w oprawach książek od XV do XVIII w. Katalog zbiorów papierów dekoracyjnych w oprawach książek Biblioteki Kórnickiej PAN, wydruk komputerowy,(promotor: M. Pronobis-Gajdzis), UMK, Toruń 2018, s. 109-110.
Autor: M.P.B.
