Palmetowo-arkadkowy ornament
Palmetowo-arkadkowy ornament
(arkadkowo-palmetowy ornament) (fr. décors de palmettes et d'arcatures)
Jedna z najpopularniejszych dekoracji w introligatorstwie zachodniej Europy od około połowy XVI do połowy XVII (a niekiedy nawet XVIII) w. Szczególnie rozpowszechniony na oprawach wittenberskiego stylu, pod wpływem których po połowie XVI w. przeniknął do dzieł wykonywanych w Polsce. Spotykany także na oprawach ksiąg cyrylickich XVI-XVII w. Wyciskany z radełek, najczęściej w technice ślepej (na oprawach z ciemnej skóry czasem złocony lub srebrzony), przeważnie w jednej z ram otaczających zwierciadło, rzadziej w jednym-kilku pionowych rzędach w zwierciadle. Wykształcony z fryzu arkadkowego stosowanego w dekoracji opraw późnogotyckich, w dojrzałej i najczęściej spotykanej wersji składa się z ciągu naprzeciwległych i przeplatających się arkadek o krótkim promieniu łuków, których nasady z jednej strony zdobią palmety. Często spotykany w wersji z palmetami po obu stronach arkadowań; niekiedy zamiast palmet widnieją inne motywy, np. kwiatony, główki anielskie. Szczególną odmianą a.-p. o. jest ornament palmetowo-wstęgowy.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Palmeta
Palmetowo-wstęgowy ornament
Palmetowy ornament
Fryz arkadkowy
Wittenberski styl
Grafika
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy jako wycisk złocony, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament palmetowo-arkadkowy, XVI w.
Ornament wstęgowy utworzony ze zredukowanej formy ornamentu palmetowo-arkadkowego (bez palmet), XVI-pocz. XVII w.
Ornament palmetowo-arkadkowy w dekoracji oprawy rosyjskiej, XVI w., BCzart, MNK, fot. wg: www.polona.pl
Przypisy
- von Rabenau 1994, tabl. 24, 35, 53-54 i in.;
- Hohl 1995 II, s. 78-82;
- Jaroszewicz-Pieresławcew 2016, il. 3;
- Wagner 2019(b), s. 177-180.
Autor: A.W.
