Meander

Meander

(także: à la grecque dekoracja) (ang. Greek key design; fr. à la grecque décoration, méandre, niem. Mäander)

Wywodzący się z ery prehistorycznej, lecz rozpowszechniony w antyku greckim, ornament pasowy w formie linii lub listwy załamującej się w regularnych odstępach pod kątem prostym. Na oprawach książkowych jego proste formy, wyciskane z tłoka, pojawiły się w romanizmie (2 poł. XII w.). Ponownie zaczął pojawiać się w obramieniach okładzin na oprawach późnorokokowych z 3-4 ćw. XVIII w., na których swą geometrycznością przełamuje wybujałą ornamentykę rocaille. Szczególną popularność, dla której podłożem była fascynacja sztuką grecką, zyskał w introligatorstwie klasycystycznym i empirowym. Był jednym z ulubionych ornamentów, którymi obramiano zwierciadło, występując samodzielnie lub w sąsiedztwie np. palmetowego ornamentu. Jego linearne i prostokątne formy chętnie łączono w krótkich, naprzemiennych odcinkach z elementami kolistymi (np. cekinowym ornamentem).

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Cekinowy ornament
Empirowe oprawy
Etruski styl
Klasycystyczne oprawy
Palmetowy ornament
Rocaille
Rokokowe oprawy

Grafika

• 

  Meander w dekoracji oprawy romańskiej, 2 poł. XII w., wg SchmidtKünsemüller 1985

• 

  Meander w dekoracji francuskiej oprawy klasycystyczne z 4 ćw. XVIII w., Biblioteca Nazionale Braidenese, Mediolan

• 

  Meander w dekoracji oprawy klasycystycznej, ok. 1800 r.

• 

  Meander w dekoracji oprawy klasycystycznej, kon. XVIII w.

• 

  Różne wzory meandru stosowane w dekoracji opraw Jeana-Claude Bozeriana przed 1840 r., wg Culot 1979

• 

  Meander w dekoracji oprawy à la cathedrale, Francja, po 1824 r.

Przypisy

1. EWOK 1971, szp. 1499;
2. Devaux 1977, s. 200;
3. Culot 1979, tabl. tab. II/il. 19-22, XVI-XVII, XXII;
4. Schmidt-Künsemüller 1985, s. 244;
5. Mazal 1990, il. 254-255, 258-261, 264-265;
6. von Arnim 1992, nr kat./tabl. 120, 150-151;
7. Nixon, Foot 1992, tabl. kol. 9, tabl. cz.-b. 96, 99-100,
8. Fernández 1994, nr kat./il 41.

---

Autor: A.W.