Papier maszynowy
Spis treści
Papier maszynowy
Papier produkowany na maszynach papierniczych. Cechuje się wyraźnym ukierunkowaniem, związanym z układaniem się włókien celulozy na poruszającym się sicie. Papiery maszynowe produkowane są w dużej gamie gatunków, gramatur, odcieni, gładkości, są zróżnicowane pod względem wytrzymałości i trwałości.
Proces technologiczny
Wodna zawiesina odpowiednio dobranych i zmielonych półproduktów włóknistych wraz z dodatkami masowymi, stanowi masę papierniczą, z której na maszynie papierniczej formuje się, odwadnia i suszy wstęgę papieru. następnie, zależnie od wymaganych cech produkowanego papieru, poddaje się ją wykańczaniu, tj. klimatyzacji, przewijaniu, satynowaniu na kalandrze, a następnie krajaniu wzdłuż na zwoje, przekrawaniu na arkusze, sortowaniu, liczeniu, pakowaniu.
Półprodukty i dodatki masowe
Półprodukty włókniste otrzymuje się na drodze chemicznej, chemiczno mechanicznej lub mechanicznej z drewna drzew iglastych (gł. świerk, jodła, sosna), liściastych (buk, topola, osika, brzoza), a także roślin jednorocznych (np. słoma, trzcina), mogą one być bielone lub niebielone. Do pozyskania celulozy wykorzystuje się także surowce wtórne, które stanowią zużyte produkty głównie przemysłów papierniczego i włókienniczego (makulatura, odpady włókiennicze). Do produkcji papierów o specjalnych właściwościach wykorzystuje się także półprodukty zwierzęce (np. wełna), mineralne (np. szkło), syntetyczne. Ponadto papier maszynowy zawiera dużą ilość dodatków masowych niezbędnych do wypełnienia, zaklejenia, barwienia papieru, a także nadania mu białości, wodotrwałości i innych specyficznych właściwości i cech (np. sztywność, dźwięczność, miękkość).
Historia
Maszyna papiernicza wynaleziona została w 1799 r. przez Nicolasa Louisa Roberta zatrudnionego jako księgowy w słynnej papierni w Essonnes pod Paryżem (Produkowano tutaj papiery z ciemnym znakiem wodnym do drukowania asygnat, patrz: papiery ręcznie czerpane welinowe). Maszyna Roberta składał się z dwóch wałów obracających się w tym samym kierunku, na których biegło płaskie sito bez końca, szer. 64 cm. Mechanizm zamocowany był nad owalna kadzią, napędzany w ruch korbą z prędkością 5m/min., cylinder wyposażony w łopatki nabierał zawiesinę z kadzi i narzucał ją na sito.Mokra wstęga papieru była nawijana na wał i co jakiś czas odbierana. Wydajność maszyny odpowiadała czerpaniu ręcznemu z czterech kadzi. Maszyna Roberta była pierwszym w historii techniki przemysłowym agregatem o działaniu ciągłym. Model Roberta uruchomiono w Anglii w 1803 r. ale nie otrzymano papieru jakości odpowiedniej do sprzedaży. Dopiero w wyniku usprawnień Bryana Donkina, w 1804 r. ruszyła maszyna płaskositowa produkująca papier w jakości i rozmiarze akceptowalnym do sprzedaży. W 1805 r. Joseph Bramah przedstawił zamysł maszyny z sitem cylindrycznym, która została jednak skonstruowana dopiero w 1817 r. John Dickinson skonstruował maszynę z dwoma sitami cylindrycznymi do wyrobu tektury z dwóch warstw, które były łączone w prasie mokrej. udoskonalone maszyny Dickinsona umożliwiły rozwój maszynowej produkcji tektury. We Francji już w roku 1790, czyli jeszcze przed Robertem, Ferdinand Leistenschneider podjął próby zbudowania maszyny z sitem cylindrycznym. Z braku funduszy maszyna ruszyła dopiero w 1811 r. ale papier produkowany był wyłącznie w postaci arkuszy. Leistenschneider był jednak tym, który pierwszy wyprodukował papier maszynowy z filigranem. Kolejne wersje maszyny były ciągle udoskonalane (il. 1). Nowoczesne maszyny papiernicze o szerokości roboczej do 10 m, prędkości 1250 m/min. i zdolności produkcyjnej 1000t/24h, należą do największych urządzeń przemysłowych - ważą do 2000 ton. Najbardziej rozpowszechniony rodzaj maszyny papierniczej to maszyna płaskositowa, która składa się z:
- części zasilającej - wlew rozcieńczonej masy papierniczej,
- części sitowej - uformowanie wstęgi papieru, odwodnienie jej do 18 - 22 % bezwzględnej suchości, w części końcowej umieszczony jest eguter wyrównujący powierzchnię wstęgi i wykonujący znak wodny,
- części prasowej - odwodnienie wstęgi do 35 - 45% bezwzględnej suchości, zagęszczenie jej struktury, poprawa gładkości,
- części suszącej - odwodnienie wstęgi do 92 - 95% bezwzględnej suchości.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Papier
Papier ręcznie czerpany
Papier ręcznie czerpany żeberkowy
Papier ręcznie czerpany welinowy
Filigran
Znak wodny
Grafika
il. 1. Angielska maszyna płaskositowa z l. 1835 - 40, z częścią prasową i trzema cylindrami suszącymi. (Hunter D., papermaking. The History and Technique of an Ancient Craft, New York 1978. [za:] Jakucewicz S., Wstęp do papiernictwa, Warszawa 2014, s. 23)
Przypisy
- Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971.
- Jakucewicz S., Wstęp do papiernictwa, Warszawa 2014.
- Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo. Mały słownik encyklopedyczny, Ossolineum 1986.
Autor: M.P.G.
