Słońce
Spis treści
Słońce
(ang. sun; niem. Sonne; fr. soleil)
Motyw rozpowszechniony w kulturze antycznej, przejęty przez chrześcijaństwo jako symbol Eklezji. W średniowieczu przedstawiany zwykle jako męska personifikacja w antycznym kostiumie lub jako męska twarz z promieniami dokoła, towarzysząca personifikacji księżyca. W takim ujęciu m.in. w scenach Ukrzyżowania Chrystusa na wczesnośredniowiecznych złotniczych oprawach (np. Ewangeliarz Anastazji, ok. 1170). Na oprawach gotyckich XIV-pocz. XVI w. rzadki, wyciskany z okrągłych tłoków ukazujących antropomorficzną tarczę z falującymi promieniami (gloria). Emblematyczny motyw s. otoczonego gałązkami palmowymi widnieje na niektórych oprawach książek królowej Margot z kon. XVI-pocz. XVII w. Ukazany jest też jako emblemat króla-słońce na oprawach niektórych ksiąg darowanych Ludwikowi XIV, bądź w inny sposób związanych z jego osobą (np. superekslibris kaznodziei królewskiego, Jean-Paula Bignona). Poza tym stosowany niekiedy w obrębie większych kompozycji ornamentalnych lub scen i widoków na malowanych oprawach
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Gloria promienista
Księżyc
Promień
Złotnicze oprawy
Ewangeliarza Anastazji oprawa
Grafika
Słońce otoczone gałązkami palmowymi jako emblemat na oprawie książki królowej Margot, ok. 1600, wg: mabiblio.hypotheses.org na podst. fotografii: Vente Binoche, Paris 2011
Motyw słońca w dekoracji superekslibrisu kaznodziei królewskiego Ludwika XIV, Jeana-Paula Bignona, Francja, ok. 1700.
Przypisy
- Hobson 1970, s. 81-82;
- Ziesche, Becker 1977, s. 56;
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 299/1-8;
- Devauchelle 1995, s. 114;
- Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 37;
- Wagner 2014, s. 21-22.
Autor: A.W.
