Girlanda
Spis treści
Girlanda
(niekiedy utożsamiana z: festonem) (ang. garland; fr. guirlande; niem. Girlande)
Motyw zdobniczy w formie zagiętego odcinka wieńca z liści, kwiatów i owoców, wzbogaconego wstęgami, kokardami (lub innymi motywami, np. guzami, maskami, bukranionami) i podwieszonego na końcach. Często przyjmuje też formę pęku (wiązki), wyłaniającej się z jednego punktu bądź wkomponowanej w większą strukturę dekoracyjną. Pojęciem g. określa się również wieniec, uformowany z liści, kwiatów i owoców. Wywodzi się ze sztuki antycznej, ponownie spopularyzowana w epoce nowożytnej. W zdobnictwie opraw szczególnie częsta w rollwerkowo-okuciowych i schweifwerkowych kartuszach oraz ćwierćmedalionach z 2 poł. XVI-pocz. XVII w. Występuje w nich jako element groteski, razem z m.in. festonami, maskami, maszkaronami. Jako element bogatych kartuszy herbowych stosowana przez cały XVII i XVIII w. Na złotniczych oprawach chętnie łączona z barokowymi wiciami akantowymi oraz wstęgowo-cęgowym ornamentem. Pojawia się też w dekoracjach rocaille i w ornamentach klasycystycznych. W XIX w. ukazywana na oprawach historyzujących.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Branchage
Feston
Groteska
Kampanula
Wieniec
Grafika
Girlanda w dekoracji renesansowej oprawy dla króla Macieja Korwina, krótko po 1490 r., Österreichische Nationalbibliothek, Wiedeń, fot. wg: digital.onb.ac.at
Girlandy w obrębie kartuszowej kompozycji rollwerkowo-okuciowej na oprawie francuskiej z ok. poł. XVI w., repr. wg: de Conichout, Ract. Madoux 2012
Girlandy w narożach kompozycji oprawy manierystycznej, Niemcy, lata 70. XVI w., repr. wg: Mazal 1990
Girlandy i festony w obrębie dekoracji manierystycznego ćwierćmedalionu z 4 ćw. XVI w.
Girlandy i feston w obrębie dekoracji manierystycznego ćwierćmedalionu z pocz. XVII w.
Girlandy na oprawie złotniczej z 1710 r., repr. wg: Ogonowska 1993
Girlandy i kampanule w dekoracji oprawy austriackiej z 1 poł. XVIII w., BibliotecaNnazionale Braidense, Mediolan
Girlandy na rokokowej oprawie anielskiej z ok. 1780 r., wg Nixon, Foot 1992
Przypisy
- Culot 1979, tabl. V/il. 49, XXVIII;
- Mazal 1990, il. 228, 157;
- Nixon, Foot 1992, il. 99;
- Ogonowska 1993, il. 45, 47, 68 i in.;
- Kozakiewicz 1996, s. 133;
- Krzemiński, Tuchołka-Włodarska 1996, nr kat. 32-33;
- Wagner 2011, s. 187-188;
- de Conichout, Ract-Madoux 2012, il. 119;
- Wagner 2016 II, il. 12a-d, 17, 19.
Autor: A.W.
