Lederzeichnungowe oprawy
Spis treści
Lederzeichnungowe oprawy
(także: rysunkowe oprawy, oprawy z rysunkiem, z niem: Lederzeichnung Einbände, Lederblindzeichnung Einbände,)
oprawy o dekoracji wyciśniętej w skórze za pomocą twardego i cienkiego narzędzia (przypuszczalnie sztyftu, rodzaju strychulca ewentualnie radełka), tworzącego linie o swobodnym (prostym, zawijającym się itp.) dukcie. W ten sposób osiąga się efekty wizualne zbliżone do nacinanych opraw (lecz bez nacinania skóry), a jednocześnie do wycisków strychulca (który jednak nie pozwala na tak dużą swobodę i lekkość rozwiązań formalnych). Z tego powodu technikę tę uważa się za pośrednią między tzw. ledersznytem a wyciskaniem z tłoków. Pojawiła się w Europie Środkowej prawdopodobnie w XIV w., od początku występując razem z dekoracją z tłoków i strychulca. Jako technikę zdobniczą wykorzystywano ją w różnorakich wyrobach skórzanych (np. futerały, pochwy na miecze itp.). Oprawy zdobione w ten sposób zyskały największą popularność w krajach niemieckich, stanowiąc jednak margines wobec dzieł zdobionych tłokami, a później też radełkami. Na przełomie XIV-XV w. przyswojono ją w introligatorniach wrocławskich, łącząc z wyciskami tłoków, a nawet malowaniem okładzin. Najpóźniej w 2 poł. XV w. pojawiła się też na oprawach krakowskich, na których dopełniała dekorację z tłoków. Jej kres przyniosły w XVI w. przemiany formalno-stylowe w zdobnictwie introligatorskim renesansu.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Gotyckie oprawy
Malowane oprawy
Nacinane oprawy
Grafika
Obrazek 1
Obrazek 2
Przypisy
- Schreiber 1948, szp. 1371;
- Schonath 1957, s. 303-304;
- Holter 1966, s. …;
- Lewicka-Kamińska 1970, s. 51;
- Lewicka-Kamińska 1977, s. 52-54;
- Beck 1979, s. 291-296;
- Schmidt-Künsemüller 1980, s. …;
- Mazal 1997, s. 34, 94-95.
Autor: A.W.
