Korona rangowa
Spis treści
Korona rangowa
Heraldyczna oznaka godności nosiciela herbu umieszczana nad tarczą z hełmem (lub bez), godłem herbowym, monogramem lub inicjałami; jej forma jest zależna od okresu historycznego i kraju. Tradycja oznaczania opraw ksiąg k. r. nad herbem kształtowała się od XIV w., by rozkwitnąć w Italii 2 poł. XV w., a pod jej wpływem w całej Europie łacińskiej (od XVII-XVIII także w Rosji). Była stosowana głównie w superekslibrisach, jako element kompletnego lub zredukowanego herbu, bądź jako zwieńczenie monogramu. Szczególną rolę identyfikacyjną i dekoracyjną odgrywała w superekslibrisach inicjałowych, typowych dla XIX w. Od 2 poł. XX w. jej znaczenie w introligatorstwie (podobnie jak superekslibrisów herbowych) systematycznie maleje. W okresie nowożytnym ukształtował się podział na: k. cesarską i k. królewską – z kabłąkami (pałąkami) wychodzącymi z obręczy i zwieńczonymi jabłkiem królewskim lub samym krzyżem; mitrę książęcą – z obręczą gronostajową i aksamitną czapką w kształcie korony zakończoną krzyżem; hrabiowską – obręcz z 9 pałeczkami zakończonymi perłami; baronowską – obręcz z 7 pałeczkami z perłami; margrabiowską – obręcz z fleuronami (kwiatonami) oddzielonymi pałeczkami z 3 perłami; oraz szlachecką – obręcz z fleuronami oddzielonymi pałeczkami z pojedynczą perłą; skomplikowaną typologię k. r. wypracowano w krajach zachodnioeuropejskich (zwłaszcza we Francji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii); kościelnymi odpowiednikami świeckich k.-n r.-ch są: tiara, infuła, oraz kapelusz (kardynalski, arcybiskupi, itd.) wraz z towarzyszącymi insygniami (m.in. krzyż arcybiskupi, pastorał); w heraldyce miejskiej niekiedy stosowana jest tzw. corona muralis.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Hełm
Herb
Infuła
Insygnia kościelne
Insygnia świeckie
Kapelusz
Korona
Krzyż arcybiskupi
Monogram
Pastorał
Superekslibris
Tiara
Grafika
Korona królewska na kartuszu z herbem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Wincenty Kisiel, ok. poł. XIX w., BPP, Paryż, fot. A. Wagner
Przypisy
Autor: A.W.
