Korona
Spis treści
Korona
(ang. crown; niem. Krone)
Nakrycie głowy symbolizujące władzę monarszą; motyw o funkcji dekoracyjnej oraz identyfikacyjnej popularny w introligatorstwie od średniowiecza do 1 poł. XX w. (a w ograniczonym stopniu do dziś). Na oprawach gotyckich najczęściej na okrągłych bądź czworobocznych tłokach, jako k. fleuronowa ujęta z boku lub lekko od dołu (z widocznym obwodem obręczy) i w linearnym lub perełkowanym otoku. Wśród tej grupy przedstawień wyróżniają się tłoki z k. wieńczącą monogram „m[aria]”. Oprócz tego k. ukazywano w okazalszych kompozycjach na nacinanych oprawach, np. Maryi z Dzieciątkiem, monogramu jej imienia itp. W Polsce tłok z k. używany był w 2-3 ćw. XV w. m.in. przez Introligatora Smoka starszego w Gdańsku, Macieja Hadebera w Toruniu i anonimowego introligatora krakowskiego (zwanego Introligatorem z Tłokiem św. Jana). W epoce nowożytnej, aż po XIX-XX w., motyw k. był szeroko stosowany w superekslibrisach, innych wizerunkach heraldycznych (korona rangowa), wizerunkach imaginacyjnych oraz portretach władców. W pierwszych dwóch zastosowaniach spotykana do dziś.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Korona rangowa
Grafika
Korona i inicjały "io", wycisk z tłoka na oprawie prawdopodobnie krakowskiej, poł. XV w., BJ Kraków, fot. wg: www.polona.pl
Korona, wycisk z tłoka na oprawie pelplińskiego Mistrza Koron, 2 poł. XV w., fot. wg: Tondel 2007, il. na s. 172
Przypisy
- Günther 1921, tabl. II/39;
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 151;
- Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 22;
- Tondel 2007, il. na s. 172, tabl. XXXV.
Autor: A.W.
