Gryf
(ang. gryffin; fr. griffon)
Skrzydlaty lew o głowie i szponach orła; fantastyczne zwierzę popularne w sztuce starożytnej, przejęte przez sztukę średniowieczną i nowożytną. Jeden z najpopularniejszych motywów fantastycznych w introligatorskim zdobnictwie romanizmu i gotyku. Ukazywany na tłokach o różnym kształcie i wielkości, co wpływało na sposoby ujęcia: w polu romboidalnym – przeważnie w układzie heraldycznym (wspięty), z częściowo rozpostartymi skrzydłami i z uniesionymi szponami, pod którymi zawinięty ogon; w polach o innym kształcie – przeważnie jako stojący lub biegnący (atakujący), z uwydatnionymi skrzydłami i zagiętym ogonem. Pod koniec XV w. g. w rombie był jednym z najczęstszych motywów na kobergerowskich oprawach, ukazywany głównie na tylnych okładzinach. W renesansie i baroku widniejący niemal wyłącznie w superekslibrisach i plakietach herbowych; zyskał ponowną popularność na klasycystycznych i empirowych oprawach, jako element antykizujących ornamentów (w których dwa g. ujmują antytetycznie wazę lub palmetę).
Zobacz też
empirowe oprawy
fantastyczne motywy
klasycystyczne oprawy
kobergerowskie oprawy
Grafika
Przypisy
Autor: A.W.
