Kameryzowanie
Spis treści
Kameryzowanie
(fr. sertissage)
Wysadzanie wyrobów złotniczych (np. relikwiarze, oprawy ksiąg liturgicznych) kamieniami szlachetnymi, półszlachetnymi oraz innymi materiałami mineralnymi i organicznymi, jak barwne szkiełka, perły, korale, a nawet drewno. Stanowi jeden z najefektowniejszych sposobów dekoracji ksiąg w złotniczych oprawach. Szczególnie charakterystyczne dla dzieł wczesnośredniowiecznych (np. Ewangeliarz królowej Teodolindy, pocz. VII w., Ewangeliarz Ottona III, ok. 1000 r.), na których zestawy do kilkuset takich elementów, zamontowanych na złotych lub złoconych blachach, wzbogacały wizerunki i sceny figuralne oraz ornamenty. Tradycję tę kontynuowano w epoce gotyckiej; zazwyczaj jednak ówczesne oprawy cechują się mniejszą liczbą kamieni szlachetnych itp. obiektów na okładzinach oraz sąsiadowaniem z – nierzadko rozbudowanymi – kompozycjami plastycznymi, odlewanymi ze szlachetnych kruszców. W nowożytnych stuleciach technikę tę coraz rzadziej stosowano na księgach liturgicznych, przeważnie też ograniczając liczbę i wartość użytych kamieni. Jednocześnie pojawiały się one na luksusowych, złotniczych oprawach modlitewników. W XIX-XXI w. zdarzają się nawiązania do tradycji średniowiecznej, jednak najczęściej mają one symboliczny charakter (poprzez użycie imitacji kamieni szlachetnych). Kontynuację tradycji bizantyńskiej stanowi k. perłami i nieoszlifowanymi kamieniami szlachetnymi ksiąg liturgicznych w obrządku rusko-bizantyńskim. We współczesnym introligatorstwie artystycznym k. stosuje się w wyjątkowych sytuacjach, np. na oprawach zamawianych jako dary dyplomatyczne.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Liturgicznych ksiąg oprawy
Złotnicze oprawy
Inkrustacja
Grafika
Kameryzowana dekoracja oprawy Codex Aureus z St. Emmeram, 870 r., Monachium, Bayerische Staatsbibliothek, repr. wg: Ganz 2015
Kameryzowana dekoracja oprawy Ewangeliarza Ottona III, Monachium, X w., Bayerische Staatsbibliothek, repr. wg: Ganz 2015
Kameryzowane kamienie szlachetne w złotniczej oprawie ewangeliarza, Niemcy, ok. poł. XII w., fot. wg.: einbaende.digitale-sammlungen.de
Kameryzowana dekoracja górnej okładziny lekcjonarza z kościoła mariackiego w Gdańsku, Prusy, 1480, fot. wg archiwum PAN BG
Przypisy
Autor: A.W.
