Filigranistyka

Filigranistyka

Nauka pomocnicza historii i bibliologii zajmująca się badaniem filigranów i znaków wodnych w papierze. Rozwinęła się w XIX wieku, na marginesie badań archiwalnych. Filigranistyka pomaga datować papierowe dokumenty, przybliżać lub określać rejon ich powstania, ułatwia także wykrywanie fałszerstw, zarówno dawnych jak i współczesnych.

W badaniach dąży się do tworzenia zbiorów zabytkowych papierów oraz katalogów filigranów.

Katalogi filigranów papierni europejskich

• Nikołaj Pietrowicz Lichaczew, Paleograficzeskoje znaczenije bumażnych wodianych znakow, t.3, Petersburg 1899.
• Charles M. Briquet, Les filigranes, dictionnaire vers 1282 jusqu'en 1600, wyd. 1, Geneve 1907; wyd. 2, Leipzig 1923; wyd. 3, Amsterdam 1968.
• Edward Heawood, Watermarks mainly of the XVIIth and XVIIIth centuries, Hilversum 1950.
• Vladimir A. Mosin, Seid M. traljic, Vodeni znakovi XIII i XIV vijeka, Zagreb 1957.

Katalogi filigranów papierni polskich

• Franciszek Piekarski, Średniowieczne znaki wodne. Wiek XIV, Kraków 1893.
• Franciszek Piekarski, Wybór znaków wodnych XV stulecia, Kraków 1896.
• Karol Badecki, Znaki w księgach Archiwum Miasta Lwowa, Lwów 1928.
• Stanisław Żurowski, Znaki wodne papiernictwa wielkopolskiego XVI-XIX w., w: "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Biblioteka" 5: 1965.
• Włodzimierz Budka, Papiernie w Polsce XVI w., Wrocław 1971.
• Jadwiga Siniarska-Czaplicka, Znaki wodne papierni Mazowsza w latach 1750-1850, Łódź 1960.
• Jadwiga Siniarska-Czaplicka, Filigrany papierni położonych na obszarach Rzeczypospolitej Polskiej od początku XVI do połowy XVIII w., Wrocław 1969.
• Jadwiga Siniarska-Czaplicka, Katalog filigranów czerpalni Rzeczypospolitej zebrany z papieru druków tłoczonych w latach 1500-1800, Łódź 1983.

Zobacz też

Filigran
Znak wodny

Przypisy

1. Encyklopedia książki, red. Żbikowska-Migoń A., Skalska-Zlat M., Wrocław 2017, s. 678.

---

Autor: M.P.B.