Wyokrąglanie grzbietu: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 22:25, 11 cze 2022

Wyokrąglanie grzbietu

(zaokrąglanie grzbietu, profilowanie grzbietu) (ang. rounding, niem. Runden, Rundklopfen, Buchrundung) Proces nadawania grzbietowi zaokrąglonego kształtu. Grzbiet po zeszyciu jest pogrubiony przez nici wprowadzone do wnętrza składek i ma tendencję do samoistnego wyokrąglania się. Dla ustalenia i utrwalenia stopnia wyokrąglenia przeprowadzane jest zaokrąglenie zaklejonego grzbietu, najlepiej w momencie tężenia kleju, przez opukiwanie młotkiem boków grzbietu. Wyokrąglaniu może towarzyszyć oporkowanie.

Pierwotnie w oprawie książek nie wyokrąglano grzbietów lecz pozostawiane je płaskie. Zaobserwowano, że na skutek użytkowania i otwierania kodeksów pogłębiało się zaklęśnięte wygięcie grzbietów. W epoce gotyku zaczęto wyokrąglać grzbiety, do końca XV w. proces wyokrąglania stał się powszechny.

W procesie oprawy maszynowej wyokrąglanie wykonywane jest przy użyciu maszyny zwanej obijaczką, której elementem roboczym jest metalowa belka, płaska lub zaokrąglona, poruszająca się ruchem kolebkowym, pod którą podsuwany jest grzbiet książki. W oprawie przemysłowej zaokrąglaniu poddawane są bloki o większej objętości, składające się z co najmniej 8 składek.

Grzbiet powinien być zaokrąglony w stopniu średnim, symetrycznie, błąd introligatorski nadania grzbietowi spiczastego kształtu nazywano "świńskim grzbietem".

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Oporkowanie
Maszyny introligatorskie

Grafika

• 

  Obrazek 1

Przypisy

1. Szirmai János Alexander, The archeology of medieval bookbinding, London – New York 2017, s. 194-195.
2. Bogeng Gustav A. E., Der Bucheinband. Ein Handbuch für Buchbinder und Bücherfreunde, 2. Aufl., Halle 1940, s. 34.
3. Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo: Mały słownik encyklopedyczny, red. Jerzy Celma-Panek, Stefan Libiszowski, Wrocław 1986, s. 140-141.

Autor: E.P.