Przeoprawianie kodeksów: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 09:33, 7 lip 2021

Przeoprawianie kodeksów

(ang. rebinding)

Działanie polegające na usunięciu dawnej okładki i zaopatrzenie kodeksu w nową. Zazwyczaj taką decyzję podejmowano w wyniku zniszczenia pierwotnej okładki, ale niekiedy także przyczyną było np. dopasowanie okładki do kolekcji lub nowej estetyki. Do zabiegu przeoprawiania należy zaliczyć także ponowne łączenie składek w blok, obróbkę grzbietu i krawędzi.

Historia

Takie działania podejmowano nagminnie w XVIII i XIX wieku, ale zdarzały się także –choć sporadycznie – w niedalekiej przeszłości. Przy tej okazji „ofiarą” tych działań padały różnego rodzaju znaki proweniencyjne znajdujące się na wyklejkach doklejonych do oprawy. Oczywiście nie każdą zniszczoną oprawę wymieniano na nową, często podejmowano decyzję o jej naprawie. Z wymianą opraw związane było także obcinanie krawędzi bloków książek. W zabytkowych księgozbiorach znajduje się mnóstwo w ten sposób zdewastowanych książek. Krawędzie obcinano nie zważając na znajdujące się tam ich zdobienie, ani na to, co się znajdowało na marginesach kart. Obcinano w ten sposób fragmenty tekstu i/lub malowanych bordiur. W okresie XVII – XIX w. w przypadku uszkodzenia okładziny stosowano także zabieg zwany z francuska remboitage polegający na łączeniu bloku książki z odpowiednio dobraną (wysokość, grubość, czas, styl) oprawą z tej samej epoki. Do obowiązków introligatora należało dokładne opisanie dokonanego zabiegu na wyklejce.

Zobacz też

Remboîtage
konserwacja-restauracja zabytkowych kodeksów
Oprawa książki

Przypisy

1. Encyklopedia wiedzy o książce [red. Birkenmajer A., Kocowski B., Trzynadlowski J.], Wrocław, Warszawa, Kraków, 1971.
2. Lewicka-Kamińska A., Renesansowy księgozbiór Mikołaja Czepla w Bibliotece Jagiellońskiej, Wrocław, 1956.
3. Osięgłowski J., Konserwacja książki w Polsce przedrozbiorowej, Poznań, 1985.

Autor: MPG