Donacyjne oprawy: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 15:30, 10 sty 2021

Donacyjne oprawy

(właściwie: donacyjnych ksiąg oprawy; łac. dōnātiō – dar)

Oprawy ksiąg będących darem dla instytucji Kościoła, w szerszym znaczeniu: oprawy ksiąg stanowiących dar dla jakiejkolwiek instytucji lub osoby (najczęściej pełniącej oficjalną funkcję, np. król, prezydent, papież, biskup). Akt podarowania księgi, zwłaszcza jeśli miał miejsce w szczególnych okolicznościach (np. spotkanie dyplomatyczne) może odzwierciadlać się w treści i formie rękopisu bądź druku oraz w jego oprawie. W zależności od pozycji obdarowującego i obdarowywanego d. o. mogła mieć wykwintną formę (kosztowne materiały, skomplikowana technika wykonania, bogactwo dekoracji). Zwyczajowo d. o. oznaczone są też napisami lub/i znakami upamiętniającymi d. bądź bezpośrednio odnoszącym się do obdarowanego (superekslibris lub/i ekslibris donacyjny). Charakterystyczną cechą takich oznaczeń jest często ich unikatowość na tle tych, które stosował sam obdarowany. W XIX-pocz. XX w. niekiedy zawierają też medalionowy portret obdarowanej osoby. W Polsce najcenniejsze przykłady d. o. wiążą się z królami (np. kunsztowne dzieła rzymskie będące darami papieskimi dla Zygmunta III Wazy).

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Fundacyjne oprawy
Superekslibris

Grafika

• 

  Oprawa donacyjna książki podarowanej przez papieża królowi Zygmuntowi III Wazie, Rzym, 1612, repr. wg: Geldner 1959

• 

  Oprawa donacyjna rękopisu włoskiego dla Władysława IV, Włochy, 1 poł. XVII w., Biblioteka Narodowa w Warszawie, źródło: www.polona.pl

• 

  Oprawa donacyjna dla królowej Marii Kazimiery, Rzym, pocz. XVIII w., epr. wg: Sidorowicz-Mulak 2015, tabl. XIII

Przypisy

1. Kawecka-Gryczowa 1988, s. 36;
2. Komasara 1994, s. …;
3. Wagner 2016, s. 56, 96-98, 301 i in.;
4. Paś 2017, s. 279-297.

Autor: A.W.