Korona rangowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (Korona (korona rangowa): uzupełn. term. ang.)
Linia 1: Linia 1:
 
==Korona (korona rangowa)==
 
==Korona (korona rangowa)==
Heraldyczna oznaka godności nosiciela herbu umieszczana nad tarczą z hełmem (lub bez), godłem herbowym, monogramem lub inicjałami; jej forma jest zależna od okresu historycznego i kraju. Tradycja oznaczania opraw ksiąg k. r. nad herbem kształtowała się od XIV w., by rozkwitnąć w Italii 2 poł. XV w., a pod jej wpływem w całej Europie łacińskiej (od XVII-XVIII także w Rosji). Była stosowana głównie w superekslibrisach, jako element kompletnego lub zredukowanego herbu, bądź jako zwieńczenie monogramu. Szczególną rolę identyfikacyjną i dekoracyjną odgrywała w superekslibrisach inicjałowych, typowych dla XIX w. Od 2 poł. XX w. jej znaczenie w introligatorstwie (podobnie jak superekslibrisów herbowych) systematycznie maleje. W okresie nowożytnym ukształtował się podział na: k. cesarską i k. królewską – z kabłąkami (pałąkami) wychodzącymi z obręczy i zwieńczonymi jabłkiem królewskim lub samym krzyżem; mitrę książęcą – z obręczą gronostajową i aksamitną czapką w kształcie korony zakończoną krzyżem; hrabiowską – obręcz z 9 pałeczkami zakończonymi perłami; baronowską – obręcz z 7 pałeczkami z perłami; margrabiowską – obręcz z fleuronami (kwiatonami) oddzielonymi pałeczkami z 3 perłami; oraz szlachecką – obręcz z fleuronami oddzielonymi pałeczkami z pojedynczą perłą; skomplikowaną typologię k. r. wypracowano w krajach zachodnioeuropejskich (zwłaszcza we Francji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii); kościelnymi odpowiednikami świeckich k.-n r.-ch są: tiara, infuła, oraz kapelusz (kardynalski, arcybiskupi, itd.) wraz z towarzyszącymi insygniami (m.in. krzyż arcybiskupi, pastorał); w heraldyce miejskiej niekiedy stosowana jest tzw. corona muralis.  
+
(ang. crown)
 +
 
 +
Heraldyczna oznaka godności nosiciela herbu umieszczana nad tarczą z hełmem (lub bez), godłem herbowym, monogramem lub inicjałami; jej forma jest zależna od okresu historycznego i kraju. Tradycja oznaczania opraw ksiąg k. r. nad herbem kształtowała się od XIV w., by rozkwitnąć w Italii 2 poł. XV w., a pod jej wpływem w całej Europie łacińskiej (od XVII-XVIII także w Rosji). Była stosowana głównie w superekslibrisach, jako element kompletnego lub zredukowanego herbu, bądź jako zwieńczenie monogramu. Szczególną rolę identyfikacyjną i dekoracyjną odgrywała w superekslibrisach inicjałowych, typowych dla XIX w. Od 2 poł. XX w. jej znaczenie w introligatorstwie (podobnie jak superekslibrisów herbowych) systematycznie maleje. W okresie nowożytnym ukształtował się podział na: k. cesarską i k. królewską – z kabłąkami (pałąkami) wychodzącymi z obręczy i zwieńczonymi jabłkiem królewskim lub samym krzyżem; mitrę książęcą – z obręczą gronostajową i aksamitną czapką w kształcie korony zakończoną krzyżem; hrabiowską – obręcz z 9 pałeczkami zakończonymi perłami; baronowską – obręcz z 7 pałeczkami z perłami; margrabiowską – obręcz z fleuronami (kwiatonami) oddzielonymi pałeczkami z 3 perłami; oraz szlachecką – obręcz z fleuronami oddzielonymi pałeczkami z pojedynczą perłą; skomplikowaną typologię k. r. wypracowano w krajach zachodnioeuropejskich (zwłaszcza we Francji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii); kościelnymi odpowiednikami świeckich k.-n r.-ch są: tiara, infuła, oraz kapelusz (kardynalski, arcybiskupi, itd.) wraz z towarzyszącymi insygniami (m.in. krzyż arcybiskupi, pastorał); w heraldyce miejskiej niekiedy stosowana jest tzw. corona muralis.
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==

Wersja z 22:26, 31 gru 2021

Korona (korona rangowa)

(ang. crown)

Heraldyczna oznaka godności nosiciela herbu umieszczana nad tarczą z hełmem (lub bez), godłem herbowym, monogramem lub inicjałami; jej forma jest zależna od okresu historycznego i kraju. Tradycja oznaczania opraw ksiąg k. r. nad herbem kształtowała się od XIV w., by rozkwitnąć w Italii 2 poł. XV w., a pod jej wpływem w całej Europie łacińskiej (od XVII-XVIII także w Rosji). Była stosowana głównie w superekslibrisach, jako element kompletnego lub zredukowanego herbu, bądź jako zwieńczenie monogramu. Szczególną rolę identyfikacyjną i dekoracyjną odgrywała w superekslibrisach inicjałowych, typowych dla XIX w. Od 2 poł. XX w. jej znaczenie w introligatorstwie (podobnie jak superekslibrisów herbowych) systematycznie maleje. W okresie nowożytnym ukształtował się podział na: k. cesarską i k. królewską – z kabłąkami (pałąkami) wychodzącymi z obręczy i zwieńczonymi jabłkiem królewskim lub samym krzyżem; mitrę książęcą – z obręczą gronostajową i aksamitną czapką w kształcie korony zakończoną krzyżem; hrabiowską – obręcz z 9 pałeczkami zakończonymi perłami; baronowską – obręcz z 7 pałeczkami z perłami; margrabiowską – obręcz z fleuronami (kwiatonami) oddzielonymi pałeczkami z 3 perłami; oraz szlachecką – obręcz z fleuronami oddzielonymi pałeczkami z pojedynczą perłą; skomplikowaną typologię k. r. wypracowano w krajach zachodnioeuropejskich (zwłaszcza we Francji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii); kościelnymi odpowiednikami świeckich k.-n r.-ch są: tiara, infuła, oraz kapelusz (kardynalski, arcybiskupi, itd.) wraz z towarzyszącymi insygniami (m.in. krzyż arcybiskupi, pastorał); w heraldyce miejskiej niekiedy stosowana jest tzw. corona muralis.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Hełm
Herb
Infuła
Insygnia kościelne
Insygnia świeckie
Kapelusz
Korona
Krzyż arcybiskupi
Monogram
Pastorał
Superekslibris
Tiara

Grafika

Przypisy

  1. Sipayłło 1988;
  2. Kozakiewicz 1996, s. 150;
  3. Dudziński 1997, s. 20-25;
  4. Cubrzyńska-Leonarczyk 2001;
  5. Wagner 2016.

Autor: A.W.