Struktura książki w formie kodeksu: Różnice pomiędzy wersjami
Z Leksykon oprawoznawczy
(→Przypisy) |
|||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | == | + | ==Struktura książki w formie kodeksu== |
| + | (morfologia książki, budowa książki, budowa morfologiczna książki, architektura książki) (ang. codex-form book structure; fr. composition du codex) | ||
| + | |||
Elementy i części składowe książki w formie kodeksu. Należy wyróżnić strukturę fizyczną, na którą składają się elementy tworzące artefakt o nazwie książka w formie kodeksu i strukturę wydawniczą, która w określony sposób wypełnia ten artefakt treścią. | Elementy i części składowe książki w formie kodeksu. Należy wyróżnić strukturę fizyczną, na którą składają się elementy tworzące artefakt o nazwie książka w formie kodeksu i strukturę wydawniczą, która w określony sposób wypełnia ten artefakt treścią. | ||
| − | === | + | ===Struktura fizyczna=== |
| − | + | (s. konstrukcyjna, s. introligatorska, s. zewnętrzna) | |
| + | |||
| + | Budowa kodeksu od początku jego powstania, do dnia dzisiejszego nie uległa zasadniczej zmianie. Składa się on z bloku i oprawy. Budowę bloku obrazuje schematycznie zamieszczony rysunek (il. 1). Blok tworzą składki. Zintegrowane ze sobą - poprzez określony system szycia (w nowszych książkach poprzez sklejenie pojedynczych kartek) - składki, do których doszyte lub doklejone zostały karty przybyszowe wraz z doszytymi lub doklejonym do górnej i dolnej krawędzi grzbietu bloku kapitałkami, ujęte w okładkę - stanowią oprawę książki. Ujęty za pomocą kart przybyszowych, systemu szycia, kapitałek w okładkę blok stanowi oprawę książki. Poszczególne elementy tworzące blok i oprawę i miejsca się w nich znajdujące posiadają swoje nazwy (il.2). Wyróżnia się: | ||
*Elementy bloku | *Elementy bloku | ||
**karty | **karty | ||
| Linia 9: | Linia 13: | ||
**rynna | **rynna | ||
*Elementy oprawy: | *Elementy oprawy: | ||
| − | **karty przybyszowe | + | **karty i inne elementy przybyszowe |
**system szycia | **system szycia | ||
**kapitałki | **kapitałki | ||
**okładka | **okładka | ||
| − | === | + | ===Struktura wydawnicza=== |
| + | (kompozycja wydawnicza, s. wewnętrzna) | ||
| + | |||
Na tę strukturę składają się różnorodne teksty i materiały zarówno pochodzące od autora dzieła, jak i pisane przez inne osoby (np. tłumacza, redaktora, ilustratora). Na strukturę wydawniczą książki składają się: | Na tę strukturę składają się różnorodne teksty i materiały zarówno pochodzące od autora dzieła, jak i pisane przez inne osoby (np. tłumacza, redaktora, ilustratora). Na strukturę wydawniczą książki składają się: | ||
* karty tytułowe | * karty tytułowe | ||
* trzon, czyli najważniejsza część dzieła - tekst główny przedstawiony w postaci zapisu słownego. Tekst ten bywa opatrzony wstępem i podzielony na rozdziały i podrozdziały. | * trzon, czyli najważniejsza część dzieła - tekst główny przedstawiony w postaci zapisu słownego. Tekst ten bywa opatrzony wstępem i podzielony na rozdziały i podrozdziały. | ||
| − | * materiały wprowadzające, do których zalicza się: przedmowy, posłowia, dedykacje, motta, noty edytorskie, życiorys i twórczość autora. | + | * materiały wprowadzające, do których zalicza się: przedmowy, posłowia, dedykacje, motta, noty edytorskie, życiorys i twórczość autora. |
| − | * materiały informacyjno-pomocnicze: skorowidze (indeksy), słownik użytych terminów, wykazy - skrótów, symboli graficznych, oznaczeń literowych, zamieszczanych tablic, ilustracji, obcojęzyczne spisy treści, obcojęzyczne streszczenia, żywa pagina | + | * materiały uzupełniające: przypisy, bibliografia, tablice, ilustracje |
| − | + | * materiały informacyjno-pomocnicze: skorowidze (indeksy), słownik użytych terminów, wykazy - skrótów, symboli graficznych, oznaczeń literowych, zamieszczanych tablic, ilustracji, obcojęzyczne spisy treści, obcojęzyczne streszczenia, paginacja, żywa pagina. | |
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| − | + | ||
| − | [[ | + | [[Indeks alfabetyczny]] <br> |
| − | [[ | + | [[System szycia ]] <br> |
| − | [[ | + | [[Karty przybyszowe]] <br> |
| − | [[ | + | [[Blok książki]] <br> |
| − | [[ | + | [[Kapitałka]] <br> |
| − | [[ | + | [[Okładka]] <br> |
| + | [[Oprawa książki]] <br> | ||
| + | |||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
| Linia 44: | Linia 46: | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| − | # | + | |
| − | # Encyklopedia wiedzy o książce, [red. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski], Wrocław-Warszawa-Kraków 1971. | + | # Encyklopedia książki, red.Żbikowska-Migoń A., Skalska-Zlat M., Wrocław 2017, s.56-58. |
| − | # | + | # Encyklopedia wiedzy o książce, [red. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski], Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, szp.1178-1179. |
| − | # | + | # Johnson A.W., The Thames and Hudson Mannual of Bookbinding, Londyn, 1978, s. 44-45. |
| − | # Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora. Nauki ścisłe i technika. Warszawa 1988. | + | # Marks P.J.M., The Britisch Library guide to Bookbinding, London 1998, s. 30. |
| − | # Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora, Warszawa 2005. | + | # Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora. Nauki ścisłe i technika. Warszawa 1988, s.44-46. |
| − | + | # Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora, Warszawa 2005, s. 69. | |
| + | # Norma PN-83/P-55501 Oprawy introligatorskie. Podział i charakterystyka techniczna. | ||
---- | ---- | ||
| − | Autor: ''' | + | Autor: '''M.P.B.''' |
Aktualna wersja na dzień 20:00, 8 maj 2022
Spis treści
Struktura książki w formie kodeksu
(morfologia książki, budowa książki, budowa morfologiczna książki, architektura książki) (ang. codex-form book structure; fr. composition du codex)
Elementy i części składowe książki w formie kodeksu. Należy wyróżnić strukturę fizyczną, na którą składają się elementy tworzące artefakt o nazwie książka w formie kodeksu i strukturę wydawniczą, która w określony sposób wypełnia ten artefakt treścią.
Struktura fizyczna
(s. konstrukcyjna, s. introligatorska, s. zewnętrzna)
Budowa kodeksu od początku jego powstania, do dnia dzisiejszego nie uległa zasadniczej zmianie. Składa się on z bloku i oprawy. Budowę bloku obrazuje schematycznie zamieszczony rysunek (il. 1). Blok tworzą składki. Zintegrowane ze sobą - poprzez określony system szycia (w nowszych książkach poprzez sklejenie pojedynczych kartek) - składki, do których doszyte lub doklejone zostały karty przybyszowe wraz z doszytymi lub doklejonym do górnej i dolnej krawędzi grzbietu bloku kapitałkami, ujęte w okładkę - stanowią oprawę książki. Ujęty za pomocą kart przybyszowych, systemu szycia, kapitałek w okładkę blok stanowi oprawę książki. Poszczególne elementy tworzące blok i oprawę i miejsca się w nich znajdujące posiadają swoje nazwy (il.2). Wyróżnia się:
- Elementy bloku
- karty
- składki
- rynna
- Elementy oprawy:
- karty i inne elementy przybyszowe
- system szycia
- kapitałki
- okładka
Struktura wydawnicza
(kompozycja wydawnicza, s. wewnętrzna)
Na tę strukturę składają się różnorodne teksty i materiały zarówno pochodzące od autora dzieła, jak i pisane przez inne osoby (np. tłumacza, redaktora, ilustratora). Na strukturę wydawniczą książki składają się:
- karty tytułowe
- trzon, czyli najważniejsza część dzieła - tekst główny przedstawiony w postaci zapisu słownego. Tekst ten bywa opatrzony wstępem i podzielony na rozdziały i podrozdziały.
- materiały wprowadzające, do których zalicza się: przedmowy, posłowia, dedykacje, motta, noty edytorskie, życiorys i twórczość autora.
- materiały uzupełniające: przypisy, bibliografia, tablice, ilustracje
- materiały informacyjno-pomocnicze: skorowidze (indeksy), słownik użytych terminów, wykazy - skrótów, symboli graficznych, oznaczeń literowych, zamieszczanych tablic, ilustracji, obcojęzyczne spisy treści, obcojęzyczne streszczenia, paginacja, żywa pagina.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
System szycia
Karty przybyszowe
Blok książki
Kapitałka
Okładka
Oprawa książki
Grafika
il. 1. Budowa bloku książki wraz z kartami przybyszowymi, schemat (rys. K. Komsta-Sławińska)
il. 2. Struktura książki w formie kodeksu, schemat (rys. K. Komsta-Sławińska)
Przypisy
- Encyklopedia książki, red.Żbikowska-Migoń A., Skalska-Zlat M., Wrocław 2017, s.56-58.
- Encyklopedia wiedzy o książce, [red. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski], Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, szp.1178-1179.
- Johnson A.W., The Thames and Hudson Mannual of Bookbinding, Londyn, 1978, s. 44-45.
- Marks P.J.M., The Britisch Library guide to Bookbinding, London 1998, s. 30.
- Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora. Nauki ścisłe i technika. Warszawa 1988, s.44-46.
- Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora, Warszawa 2005, s. 69.
- Norma PN-83/P-55501 Oprawy introligatorskie. Podział i charakterystyka techniczna.
Autor: M.P.B.
