Róg obfitości: Różnice pomiędzy wersjami
(→Róg obfitości) |
(→Róg obfitości) |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
==Róg obfitości== | ==Róg obfitości== | ||
| − | + | (ang. cornucopia; fr. corne d'abondance; niem. Füllhorn) | |
| − | + | ||
| − | + | ||
| + | Wywodzący się ze zdobnictwa starożytnej Grecji i Rzymu motyw dekoracyjny w formie zagiętego (rzadziej prostego) rogu, wypełnionego wysypującymi się z niego owocami i kwiatami, niekiedy też innymi przedmiotami (np. klejnotami), symbolizującymi obfitość i dobrobyt. Szczególną popularność zyskał w renesansowym introligatorstwie bolońskim 1 poł. XVI w., jako element ornamentów obramiających zwierciadło i centralnych medalionów ornamentalnych; w tym samym okresie do dekoracji opraw bolońskich i mediolańskich wprowadzono tłoki z motywem putta trzymającego r. o., symbolizującego dobrostan (putto con cornucopia); zapewne pod ich wpływem stosowany od l. 20. XVI w. w introligatorstwie krakowskim. R. o. wkomponowany wraz z innymi elementami groteski w dekorację rollwerkową, okuciową lub schweifwerkową pojawiał się w manierystycznych oprawach od 3 ćw. XVI do 1 ćw. XVII w. (m.in. w narożnych medalionach na oprawach polskich z l. 80.-90. XVI w.). Ponowną popularność r. o. zyskał u schyłku XVIII w. na oprawach klasycystycznych, głównie jako składnik dekoracji obramień zwierciadła, m.in. w palmetowym ornamencie, oraz jako podwójny motyw o charakterystycznej wydłużonej i roślinnej formie obramiający narożne rozety. W XIX w. pojawiał się też w dekoracji historyzujących opraw. | ||
| + | |||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | |||
| + | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
| + | [[Groteska]] <br> | ||
| + | [[Manierystyczne oprawy]] <br> | ||
| + | [[Palmetowy ornament]] <br> | ||
| + | [[Rollwerk]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | Plik:Róg obfitości 1.jpg | + | Plik:Róg obfitości 1.jpg | Róg obfitości trzymany przez putto, oprawa krakowska, ok. 1530 r. |
| − | Plik:Róg obfitości 2.jpg | + | Plik:Róg obfitości 2.jpg | Róg obfitości w ornamencie na oprawie empirowej, pocz. XIX w. |
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | ==Przypisy== | ||
| + | |||
| + | # Fürstenberg, De Marinis 1966, s. 138-139; | ||
| + | # Krynicka 1974, il. 7a-b; | ||
| + | # Krynicka 1975, il. 33-34; | ||
| + | # Hobson 1989, s. 168-169; | ||
| + | # Hobson, Quaquatrelli 1998, frontyspis, nr kat./il. 17; | ||
| + | # Macchi F. i L. 2002, s. 96-97; | ||
| + | # Macchi F. i L. 2007, tabl. 1, 3, 24; | ||
| + | # Wagner 2016 II, il. 12a | ||
| + | ---- | ||
| + | Autor: '''A.W.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 19:10, 7 maj 2022
Spis treści
Róg obfitości
(ang. cornucopia; fr. corne d'abondance; niem. Füllhorn)
Wywodzący się ze zdobnictwa starożytnej Grecji i Rzymu motyw dekoracyjny w formie zagiętego (rzadziej prostego) rogu, wypełnionego wysypującymi się z niego owocami i kwiatami, niekiedy też innymi przedmiotami (np. klejnotami), symbolizującymi obfitość i dobrobyt. Szczególną popularność zyskał w renesansowym introligatorstwie bolońskim 1 poł. XVI w., jako element ornamentów obramiających zwierciadło i centralnych medalionów ornamentalnych; w tym samym okresie do dekoracji opraw bolońskich i mediolańskich wprowadzono tłoki z motywem putta trzymającego r. o., symbolizującego dobrostan (putto con cornucopia); zapewne pod ich wpływem stosowany od l. 20. XVI w. w introligatorstwie krakowskim. R. o. wkomponowany wraz z innymi elementami groteski w dekorację rollwerkową, okuciową lub schweifwerkową pojawiał się w manierystycznych oprawach od 3 ćw. XVI do 1 ćw. XVII w. (m.in. w narożnych medalionach na oprawach polskich z l. 80.-90. XVI w.). Ponowną popularność r. o. zyskał u schyłku XVIII w. na oprawach klasycystycznych, głównie jako składnik dekoracji obramień zwierciadła, m.in. w palmetowym ornamencie, oraz jako podwójny motyw o charakterystycznej wydłużonej i roślinnej formie obramiający narożne rozety. W XIX w. pojawiał się też w dekoracji historyzujących opraw.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Groteska
Manierystyczne oprawy
Palmetowy ornament
Rollwerk
Grafika
Róg obfitości trzymany przez putto, oprawa krakowska, ok. 1530 r.
Róg obfitości w ornamencie na oprawie empirowej, pocz. XIX w.
Przypisy
- Fürstenberg, De Marinis 1966, s. 138-139;
- Krynicka 1974, il. 7a-b;
- Krynicka 1975, il. 33-34;
- Hobson 1989, s. 168-169;
- Hobson, Quaquatrelli 1998, frontyspis, nr kat./il. 17;
- Macchi F. i L. 2002, s. 96-97;
- Macchi F. i L. 2007, tabl. 1, 3, 24;
- Wagner 2016 II, il. 12a
Autor: A.W.
