Złoto: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 11:12, 23 lip 2019

Złoto

(ang. gold leaf)

W introligatorstwie używano złota w płatkach. Współcześnie jest to złoto 22-24 karatowe, w przeszłości stosowano złoto wyższej próby zwane "feingult" oraz złoto niższej próby, z większą domieszką srebra zwane "cwiszgult". Złoto gorszej jakości z czasem ciemniało, stosowania go zabraniały przepisy cechowe.

Dla uzyskania płatków, złoto sztabkowe jest walcowane, a następnie kute aż do uzyskania grubości 0,05 μm - 0,01 μm. Współcześnie jest dostarczane w tzw. książeczkach wykonanych z bibułki. Pomiędzy kartki włożone jest 25 płatków złota o wymiarach 8x8 cm.

Złoto jest tak cienkie i lekkie, że praca z nim jest bardzo trudna. Krojenie płatków odbywa się na zamszowej poduszce przy użyciu specjalnego noża. Nóż służy także do przenoszenia płatków, które łatwo przylegają do każdej powierzchni, lecz nie pozwalają na zdjęcie. Introligatorzy opracowali specyficzne sposoby przenoszenia złota, np. przy pomocy skraju kartki papieru lub bibuły,lub specjalnego koziołka z nitką, która chwytała złoty płatek.

Środkiem wiążącym przy złoceniu było tradycyjnie białko rozrobione z woda, współcześnie wytwarzane są specjalistyczne płyny, np. do złocenia na gorąco lub do złocenia krawędzi.

Namiastka złota

Substytutem złota jest szlagmetal (z. niem. kuty metal), stopy mosiężne zbliżone do złota kolorem i połyskiem. Są wytwarzane w płatkach o większej grubości i formacie, są też łatwiejsze w pracy, gdyż można je nakładać palcami.

Do zdobień, analogicznie jak złoto używano także innych metali, np. srebra lub aluminium.

Innym zamiennikiem jest folia introligatorska, która oprócz warstwy metalicznej posiada środek wiążący, osadzony na syntetycznej folii.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Folia introligatorska

Grafika

• 

  Książeczka z płatkami złota

Przypisy

1. Złoto płatkowe, w: Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Z%C5%82oto_p%C5%82atkowe
2. J. Greenfield, ABC of bookbinding, Naw Castle 2002, s. 33.

Autor: P.M., E.P.