Struktura książki w formie kodeksu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
(→‎Przypisy)
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
==Struktura książki w formie kodeksu==
 
==Struktura książki w formie kodeksu==
−
(budowa książki, budowa morfologiczna książki, architektura książki) (fr. composition du codex)
+
(morfologia książki, budowa książki, budowa morfologiczna książki, architektura książki) (ang. codex-form  book structure; fr. composition du codex)
  
 
Elementy i części składowe książki w formie kodeksu. Należy wyróżnić strukturę fizyczną, na którą składają się elementy tworzące artefakt o nazwie książka w formie kodeksu i strukturę wydawniczą, która w określony sposób wypełnia ten artefakt treścią.   
 
Elementy i części składowe książki w formie kodeksu. Należy wyróżnić strukturę fizyczną, na którą składają się elementy tworzące artefakt o nazwie książka w formie kodeksu i strukturę wydawniczą, która w określony sposób wypełnia ten artefakt treścią.   
  
−
===Struktura fizyczna, s. konstrukcyjna, s. introligatorska, s. zewnętrzna)===
+
===Struktura fizyczna===
−
Zasadnicza budowa kodeksu od początku jego powstania, do dnia dzisiejszego nie uległa zasadniczej zmianie. Składa się on z bloku i oprawy. Budowę bloku obrazuje schematycznie zamieszczony rysunek (il. 1). Blok tworzą składki. Zintegrowane ze sobą - poprzez określony system szycia (w nowszych książkach poprzez sklejenie pojedynczych kartek) - składki, do których doszyte lub doklejone zostały karty przybyszowe wraz z doszytymi lub doklejonym do górnej i dolnej krawędzi grzbietu bloku kapitałkami, ujęte w okładkę - stanowią oprawę książki. Ujęty za pomocą kart przybyszowych, systemu szycia, kapitałek w okładkę blok stanowi oprawę książki. Poszczególne elementy tworzące blok i oprawę i miejsca się w nich znajdujące posiadają swoje nazwy (il.2). Wyróżnia się:
+
(s. konstrukcyjna, s. introligatorska, s. zewnętrzna)
 +
 
 +
Budowa kodeksu od początku jego powstania, do dnia dzisiejszego nie uległa zasadniczej zmianie. Składa się on z bloku i oprawy. Budowę bloku obrazuje schematycznie zamieszczony rysunek (il. 1). Blok tworzą składki. Zintegrowane ze sobą - poprzez określony system szycia (w nowszych książkach poprzez sklejenie pojedynczych kartek) - składki, do których doszyte lub doklejone zostały karty przybyszowe wraz z doszytymi lub doklejonym do górnej i dolnej krawędzi grzbietu bloku kapitałkami, ujęte w okładkę - stanowią oprawę książki. Ujęty za pomocą kart przybyszowych, systemu szycia, kapitałek w okładkę blok stanowi oprawę książki. Poszczególne elementy tworzące blok i oprawę i miejsca się w nich znajdujące posiadają swoje nazwy (il.2). Wyróżnia się:
 
*Elementy bloku
 
*Elementy bloku
 
**karty
 
**karty
Linia 11: Linia 13:
 
**rynna
 
**rynna
 
*Elementy oprawy:
 
*Elementy oprawy:
−
**karty przybyszowe
+
**karty i inne elementy przybyszowe
 
**system szycia
 
**system szycia
 
**kapitałki
 
**kapitałki
 
**okładka
 
**okładka
  
−
===Struktura wydawnicza, kompozycja wydawnicza, s. wewnętrzna===
+
===Struktura wydawnicza===
 +
(kompozycja wydawnicza, s. wewnętrzna)
 +
 
 
Na tę strukturę składają się różnorodne teksty i materiały zarówno pochodzące od autora dzieła, jak i pisane przez inne osoby (np. tłumacza, redaktora, ilustratora). Na strukturę wydawniczą książki składają się:
 
Na tę strukturę składają się różnorodne teksty i materiały zarówno pochodzące od autora dzieła, jak i pisane przez inne osoby (np. tłumacza, redaktora, ilustratora). Na strukturę wydawniczą książki składają się:
 
* karty tytułowe
 
* karty tytułowe
Linia 22: Linia 26:
 
* materiały wprowadzające, do których zalicza się: przedmowy, posłowia, dedykacje, motta, noty edytorskie, życiorys i twórczość autora.  
 
* materiały wprowadzające, do których zalicza się: przedmowy, posłowia, dedykacje, motta, noty edytorskie, życiorys i twórczość autora.  
 
* materiały uzupełniające: przypisy, bibliografia, tablice, ilustracje
 
* materiały uzupełniające: przypisy, bibliografia, tablice, ilustracje
−
* materiały informacyjno-pomocnicze: skorowidze (indeksy), słownik użytych terminów, wykazy - skrótów, symboli graficznych, oznaczeń literowych, zamieszczanych tablic, ilustracji, obcojęzyczne spisy treści, obcojęzyczne streszczenia, żywa pagina, zwykła paginacja.
+
* materiały informacyjno-pomocnicze: skorowidze (indeksy), słownik użytych terminów, wykazy - skrótów, symboli graficznych, oznaczeń literowych, zamieszczanych tablic, ilustracji, obcojęzyczne spisy treści, obcojęzyczne streszczenia, paginacja, żywa pagina.
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
Linia 29: Linia 33:
 
[[System szycia ]] <br>
 
[[System szycia ]] <br>
 
[[Karty przybyszowe]] <br>  
 
[[Karty przybyszowe]] <br>  
 +
[[Blok książki]] <br>
 
[[Kapitałka]] <br>  
 
[[Kapitałka]] <br>  
 
[[Okładka]] <br>
 
[[Okładka]] <br>
Linia 41: Linia 46:
  
 
==Przypisy==
 
==Przypisy==
−
# Grycz J., Z dziejów i techniki książki, Wrocław 1951.  
+
−
# Encyklopedia wiedzy o książce, [red. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski], Wrocław-Warszawa-Kraków 1971.
+
# Encyklopedia książki, red.Żbikowska-Migoń A., Skalska-Zlat M., Wrocław 2017, s.56-58.
−
# Kurpik W., Uwagi o niektórych  elementach oprawy i ich roli w ochronie książki. [w:] Ochrona Zabytków nr 3-4 (138-139) XXXV, Warszawa 1982.
+
# Encyklopedia wiedzy o książce, [red. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski], Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, szp.1178-1179.
−
# Montelatici C., Alla ricerca del libro perduto. Note sull’ evolutione della tecnica di legatura, [w:] Biblioteche Oggi 5 (1987) 3.
+
# Johnson A.W., The Thames and Hudson Mannual of Bookbinding, Londyn, 1978, s. 44-45.  
−
# Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora. Nauki ścisłe i technika. Warszawa 1988.
+
# Marks P.J.M., The Britisch Library guide to Bookbinding, London 1998, s. 30.  
−
# Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora, Warszawa 2005.
+
# Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora. Nauki ścisłe i technika. Warszawa 1988, s.44-46.
−
 
+
# Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora, Warszawa 2005, s. 69.
 +
# Norma PN-83/P-55501 Oprawy introligatorskie. Podział i charakterystyka techniczna.
 
----
 
----
−
Autor: '''MPG'''
+
Autor: '''M.P.B.'''

Aktualna wersja na dzień 20:00, 8 maj 2022

Struktura książki w formie kodeksu

(morfologia książki, budowa książki, budowa morfologiczna książki, architektura książki) (ang. codex-form book structure; fr. composition du codex)

Elementy i części składowe książki w formie kodeksu. Należy wyróżnić strukturę fizyczną, na którą składają się elementy tworzące artefakt o nazwie książka w formie kodeksu i strukturę wydawniczą, która w określony sposób wypełnia ten artefakt treścią.

Struktura fizyczna

(s. konstrukcyjna, s. introligatorska, s. zewnętrzna)

Budowa kodeksu od początku jego powstania, do dnia dzisiejszego nie uległa zasadniczej zmianie. Składa się on z bloku i oprawy. Budowę bloku obrazuje schematycznie zamieszczony rysunek (il. 1). Blok tworzą składki. Zintegrowane ze sobą - poprzez określony system szycia (w nowszych książkach poprzez sklejenie pojedynczych kartek) - składki, do których doszyte lub doklejone zostały karty przybyszowe wraz z doszytymi lub doklejonym do górnej i dolnej krawędzi grzbietu bloku kapitałkami, ujęte w okładkę - stanowią oprawę książki. Ujęty za pomocą kart przybyszowych, systemu szycia, kapitałek w okładkę blok stanowi oprawę książki. Poszczególne elementy tworzące blok i oprawę i miejsca się w nich znajdujące posiadają swoje nazwy (il.2). Wyróżnia się:

  • Elementy bloku
    • karty
    • składki
    • rynna
  • Elementy oprawy:
    • karty i inne elementy przybyszowe
    • system szycia
    • kapitałki
    • okładka

Struktura wydawnicza

(kompozycja wydawnicza, s. wewnętrzna)

Na tę strukturę składają się różnorodne teksty i materiały zarówno pochodzące od autora dzieła, jak i pisane przez inne osoby (np. tłumacza, redaktora, ilustratora). Na strukturę wydawniczą książki składają się:

  • karty tytułowe
  • trzon, czyli najważniejsza część dzieła - tekst główny przedstawiony w postaci zapisu słownego. Tekst ten bywa opatrzony wstępem i podzielony na rozdziały i podrozdziały.
  • materiały wprowadzające, do których zalicza się: przedmowy, posłowia, dedykacje, motta, noty edytorskie, życiorys i twórczość autora.
  • materiały uzupełniające: przypisy, bibliografia, tablice, ilustracje
  • materiały informacyjno-pomocnicze: skorowidze (indeksy), słownik użytych terminów, wykazy - skrótów, symboli graficznych, oznaczeń literowych, zamieszczanych tablic, ilustracji, obcojęzyczne spisy treści, obcojęzyczne streszczenia, paginacja, żywa pagina.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
System szycia
Karty przybyszowe
Blok książki
Kapitałka
Okładka
Oprawa książki

Grafika

  • il. 1. Budowa bloku książki wraz z kartami przybyszowymi, schemat (rys. K. Komsta-Sławińska)

  • il. 2. Struktura książki w formie kodeksu, schemat (rys. K. Komsta-Sławińska)

Przypisy

  1. Encyklopedia książki, red.Żbikowska-Migoń A., Skalska-Zlat M., Wrocław 2017, s.56-58.
  2. Encyklopedia wiedzy o książce, [red. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski], Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, szp.1178-1179.
  3. Johnson A.W., The Thames and Hudson Mannual of Bookbinding, Londyn, 1978, s. 44-45.
  4. Marks P.J.M., The Britisch Library guide to Bookbinding, London 1998, s. 30.
  5. Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora. Nauki ścisłe i technika. Warszawa 1988, s.44-46.
  6. Osuchowska B., Poradnik autora, tłumacza i redaktora, Warszawa 2005, s. 69.
  7. Norma PN-83/P-55501 Oprawy introligatorskie. Podział i charakterystyka techniczna.

Autor: M.P.B.

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Struktura_książki_w_formie_kodeksu&oldid=18394”