Promień: Różnice pomiędzy wersjami
Z Leksykon oprawoznawczy
(Utworzono nową stronę "===Promień=== * Jako autonomiczny tłok: motyw falującej (rzadziej prostej) i spiczastej smugi światła. W zdobnictwie introligatorskim XV-XVI w. przeważnie jako zw...") |
m (→Promień: uzupełn. term. ang.) |
||
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | ==Promień== | |
| + | (ang. flame, ray) | ||
* Jako autonomiczny tłok: motyw falującej (rzadziej prostej) i spiczastej smugi światła. W zdobnictwie introligatorskim XV-XVI w. przeważnie jako zwielokrotnione wyciski glorii promienistej otaczającej centralny motyw chrystogramu. Niekiedy na oprawach późnogotyckich i gotycko-renesansowych rozmaite konfiguracje p-i widnieją w kompozycjach architektonicznych opraw (np. krakowskie oprawy Mistrza Antyfonarza Wawelskiego, 2 dekada XVI w.). We włoskim introligatorstwie renesansowym XVI w. krótkie, ale zagęszczone motywy p. otaczają centralne motywy zwierciadeł, wewnętrze krawędzie ram zwierciadła, ćwierćmedaliony itp. Miniaturowe motywy p. gęsto i regularnie rozmieszczone w zwierciadle, są charakterystyczne dla rzymskich opraw „warsztatu Rospigliosi” (3 ćw. XVII w.). Generalnie jednak od XVII w. motyw ten występował jako integralny składnik większych kompozycji. | * Jako autonomiczny tłok: motyw falującej (rzadziej prostej) i spiczastej smugi światła. W zdobnictwie introligatorskim XV-XVI w. przeważnie jako zwielokrotnione wyciski glorii promienistej otaczającej centralny motyw chrystogramu. Niekiedy na oprawach późnogotyckich i gotycko-renesansowych rozmaite konfiguracje p-i widnieją w kompozycjach architektonicznych opraw (np. krakowskie oprawy Mistrza Antyfonarza Wawelskiego, 2 dekada XVI w.). We włoskim introligatorstwie renesansowym XVI w. krótkie, ale zagęszczone motywy p. otaczają centralne motywy zwierciadeł, wewnętrze krawędzie ram zwierciadła, ćwierćmedaliony itp. Miniaturowe motywy p. gęsto i regularnie rozmieszczone w zwierciadle, są charakterystyczne dla rzymskich opraw „warsztatu Rospigliosi” (3 ćw. XVII w.). Generalnie jednak od XVII w. motyw ten występował jako integralny składnik większych kompozycji. | ||
| − | * Jako integralny składnik większych motywów: w renesansie włoskim (zwłaszcza weneckim i rzymskim) XVI w., zwielokrotnione p. widnieją w przedstawieniach płomienistej wazy; jako elementy motywów płomieni cieszyły się popularnością w introligatorstwie francuskim, będąc aluzją wobec „króla słońce” – Ludwika XIV. Od ery kontrreformacji p. jako zmultiplikowany element gorejącego serca występował introligatorstwie krajów katolickich. Szczególnie efektownie prezentują się zwielokrotnione p. w gloriach promienistych i podobnych motywach na oprawach złotniczych (od XV w.). Są też nieodłącznym elementem wszelkich przedstawień glorii na tłokach i plakietach (XV-XIX w.). | + | * Jako integralny składnik większych motywów: w renesansie włoskim (zwłaszcza weneckim i rzymskim) XVI w., zwielokrotnione p. widnieją w przedstawieniach płomienistej wazy; jako elementy motywów płomieni cieszyły się popularnością w introligatorstwie francuskim, będąc aluzją wobec „króla słońce” – Ludwika XIV. Od ery kontrreformacji p. jako zmultiplikowany element gorejącego serca występował introligatorstwie krajów katolickich. Szczególnie efektownie prezentują się zwielokrotnione p. w gloriach promienistych i podobnych motywach na oprawach złotniczych (od XV w.). Są też nieodłącznym elementem wszelkich przedstawień glorii na tłokach i plakietach (XV-XIX w.). |
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| Linia 18: | Linia 19: | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Plik:Architektoniczne oprawy 3.jpg | (Promień - 1)Zwielokrotnione motywy promienia na późnogotyckiej oprawie architektonicznej, Kraków, 1513, AKKK, Kraków, fot. A. Wagner | Plik:Architektoniczne oprawy 3.jpg | (Promień - 1)Zwielokrotnione motywy promienia na późnogotyckiej oprawie architektonicznej, Kraków, 1513, AKKK, Kraków, fot. A. Wagner | ||
| − | Plik:Ihs 1.jpg (Promień - 1) Zwielokrotnione motywy promienia tworzące glorię promienistą w motywie chrystogramu, oprawa renesansowa, Polska, XVI w. | + | Plik:Ihs 1.jpg | (Promień - 1) Zwielokrotnione motywy promienia tworzące glorię promienistą w motywie chrystogramu, oprawa renesansowa, Polska, XVI w. |
| + | Plik:Promień.jpg | (Promień - 2) Promienie w motywie glorii promienistej na złotniczej oprawie, prawdopodobnie Lwów, XVII w. | ||
Plik:Słońce 1.jpg | (Promień - 2) Promienie w symbolicznym wizerunku Króla Słońce - Ludwika XIV na oprawie francuskiej, ok. 1700 r. | Plik:Słońce 1.jpg | (Promień - 2) Promienie w symbolicznym wizerunku Króla Słońce - Ludwika XIV na oprawie francuskiej, ok. 1700 r. | ||
Aktualna wersja na dzień 21:41, 8 sty 2022
Spis treści
Promień
(ang. flame, ray)
- Jako autonomiczny tłok: motyw falującej (rzadziej prostej) i spiczastej smugi światła. W zdobnictwie introligatorskim XV-XVI w. przeważnie jako zwielokrotnione wyciski glorii promienistej otaczającej centralny motyw chrystogramu. Niekiedy na oprawach późnogotyckich i gotycko-renesansowych rozmaite konfiguracje p-i widnieją w kompozycjach architektonicznych opraw (np. krakowskie oprawy Mistrza Antyfonarza Wawelskiego, 2 dekada XVI w.). We włoskim introligatorstwie renesansowym XVI w. krótkie, ale zagęszczone motywy p. otaczają centralne motywy zwierciadeł, wewnętrze krawędzie ram zwierciadła, ćwierćmedaliony itp. Miniaturowe motywy p. gęsto i regularnie rozmieszczone w zwierciadle, są charakterystyczne dla rzymskich opraw „warsztatu Rospigliosi” (3 ćw. XVII w.). Generalnie jednak od XVII w. motyw ten występował jako integralny składnik większych kompozycji.
- Jako integralny składnik większych motywów: w renesansie włoskim (zwłaszcza weneckim i rzymskim) XVI w., zwielokrotnione p. widnieją w przedstawieniach płomienistej wazy; jako elementy motywów płomieni cieszyły się popularnością w introligatorstwie francuskim, będąc aluzją wobec „króla słońce” – Ludwika XIV. Od ery kontrreformacji p. jako zmultiplikowany element gorejącego serca występował introligatorstwie krajów katolickich. Szczególnie efektownie prezentują się zwielokrotnione p. w gloriach promienistych i podobnych motywach na oprawach złotniczych (od XV w.). Są też nieodłącznym elementem wszelkich przedstawień glorii na tłokach i plakietach (XV-XIX w.).
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Architektoniczne oprawy
Chrystogram
Gloria promienista
Serce
Waza
Grafika
(Promień - 1)Zwielokrotnione motywy promienia na późnogotyckiej oprawie architektonicznej, Kraków, 1513, AKKK, Kraków, fot. A. Wagner
(Promień - 1) Zwielokrotnione motywy promienia tworzące glorię promienistą w motywie chrystogramu, oprawa renesansowa, Polska, XVI w.
(Promień - 2) Promienie w motywie glorii promienistej na złotniczej oprawie, prawdopodobnie Lwów, XVII w.
(Promień - 2) Promienie w symbolicznym wizerunku Króla Słońce - Ludwika XIV na oprawie francuskiej, ok. 1700 r.
Przypisy
- Lewicka-Kamińska 1972, tabl. V;
- Krynicka 1974, il. 4;
- Laucevičius 1976, il. 16, 242-253, 351 i in.;
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 299/il. 6-8;
- Mazal 1990, tabl. 25, 76, 95 i in.;
- von Anim 1992, tabl. 87,
- Hobson, Quaquarelli 1998, frontyspis, tabl. 5-6, 17, 49 i in.;
- Macchi F. i L. 2002, s. 177-178, 411;
- Macchi F. i L. 2007, tabl. 21, 24, 26 i in.;
- Franczak 2018, s. 184.
Autor: A.W.
