Baranek Boży: Różnice pomiędzy wersjami
(→Przypisy) |
(→Przypisy) |
||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | ==Baranek Boży== | |
| + | (Agnus Dei) (ang. Agnus Dei, Paschal Lamb; fr. Agneau de Dieu) | ||
| − | + | Jeden z najpopularniejszych motywów w introligatorskim zdobnictwie romańskim, a zwłaszcza gotyckim; ukazywany także na średniowiecznych oprawach złotniczych oraz niekiedy na metalowych okuciach; rzadszy w późniejszych epokach. Na tłokach najczęściej ujmowany z boku, z głową odwróconą do tyłu (rzadziej skierowaną w przód), oraz z chorągwią zwieńczoną krzyżem bądź z samym krzyżem, stojącym za zwierzęciem na sztorc lub pochyle; niekiedy obok B. B. widnieje kielich eucharystyczny, a tło wypełnia prosta dekoracja floralna lub zarys trawiastego gruntu. Ukazywany przeważnie na okrągłych tłokach z linearną lub perełkowaną ramką, rzadziej na tłokach czworo- i wielobocznych. Na oprawach złotniczych widnieje w obrębie większych kompozycji lub jako metalowy medalion przybity do okładziny, zwykle w otoczeniu symboli czterech ewangelistów. W epoce kontrreformacji B. B. stojący na postumencie lub księdze był popularny jako motyw medalionowej plakiety z cytatem z Ewangelii św. Jana (1:29), wyciskanej złotem (często na barwionych podkładkach papierowych) pośrodku górnych okładzin opraw (liczne znane przykłady z Korony i Wlk. Ks. Litewskiego). W późniejszych epokach motyw stosowany zazwyczaj na księgach liturgicznych i dewocyjnych. | |
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | |||
| + | [[Indeks alfabetyczny ]] <br> | ||
| + | [[Biblijne motywy]] <br> | ||
==Grafika== | ==Grafika== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| − | Plik:Baranek boży 1.jpg | + | Plik:Baranek Boży, Francja, XII w., Komornicki 1925, tabl. XXVI.jpg | Przykład tłoka z motywem Baranka Bożego na oprawie romańskiej, Francja, XII w., repr. wg: Komornicki 1925, tabl. XXVI. |
| − | + | Plik:Baranek Boży 1.jpg | Przykłady tłoków z motywem Baranka Bożego na oprawach gotyckich, XV w., repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 155 | |
| + | Plik:Baranek Boży, Tondel 2007, tabl. XXXVIII.jpg | Ornament w obramieniu (bordiurze) oprawy późnogotyckiej utworzony ze zmultiplikowanych wycisków tłoka z motywem Baranka Bożego, repr. wg: Tondel 2007, tabl. XXXVIII. | ||
| + | Plik:Baranek boży 1.jpg | Przykład późnego zastosowania gotyckiego tłoka z motywem Baranka Bożego na oprawie renesansowej z l. 30. XVI w., BWSD Hosianum - Olsztyn, fot. A. Wagner | ||
| + | Plik:Baranek Boży - MNK.jpg | Owalny medalion z Barankiem Bożym na oprawie krakowskiej z 1 poł XVII w., MN Kraków, fot. MN Kraków | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
| + | # Komornicki 1925, tabl. XXVI/il. 5; | ||
# Loubier 1926, s. 59, 106; | # Loubier 1926, s. 59, 106; | ||
# Kyriss 1958, tabl. 325-326, 337, 339 i in.; | # Kyriss 1958, tabl. 325-326, 337, 339 i in.; | ||
| + | # Goldschmidt 1967, t. 2, tabl. II, XVI, XCIX/il. 3; | ||
# Laucevičius 1976, il. 269-274; | # Laucevičius 1976, il. 269-274; | ||
# Schwenke, Schunke 1979, tabl. 152-156; | # Schwenke, Schunke 1979, tabl. 152-156; | ||
# Schmidt-Künsemüller 1985, s. 215-216; | # Schmidt-Künsemüller 1985, s. 215-216; | ||
| − | # Carvin 1988, nr kat./il. Aix 1446, Carpentras 2. | + | # Carvin 1988, nr kat./il. Aix 1446, Carpentras 2; |
| + | # Adler 2010, il. 4/28, 6/08c-d, 6/09a-c. | ||
---- | ---- | ||
Autor: '''A.W.''' | Autor: '''A.W.''' | ||
Aktualna wersja na dzień 19:44, 1 paź 2021
Spis treści
Baranek Boży
(Agnus Dei) (ang. Agnus Dei, Paschal Lamb; fr. Agneau de Dieu)
Jeden z najpopularniejszych motywów w introligatorskim zdobnictwie romańskim, a zwłaszcza gotyckim; ukazywany także na średniowiecznych oprawach złotniczych oraz niekiedy na metalowych okuciach; rzadszy w późniejszych epokach. Na tłokach najczęściej ujmowany z boku, z głową odwróconą do tyłu (rzadziej skierowaną w przód), oraz z chorągwią zwieńczoną krzyżem bądź z samym krzyżem, stojącym za zwierzęciem na sztorc lub pochyle; niekiedy obok B. B. widnieje kielich eucharystyczny, a tło wypełnia prosta dekoracja floralna lub zarys trawiastego gruntu. Ukazywany przeważnie na okrągłych tłokach z linearną lub perełkowaną ramką, rzadziej na tłokach czworo- i wielobocznych. Na oprawach złotniczych widnieje w obrębie większych kompozycji lub jako metalowy medalion przybity do okładziny, zwykle w otoczeniu symboli czterech ewangelistów. W epoce kontrreformacji B. B. stojący na postumencie lub księdze był popularny jako motyw medalionowej plakiety z cytatem z Ewangelii św. Jana (1:29), wyciskanej złotem (często na barwionych podkładkach papierowych) pośrodku górnych okładzin opraw (liczne znane przykłady z Korony i Wlk. Ks. Litewskiego). W późniejszych epokach motyw stosowany zazwyczaj na księgach liturgicznych i dewocyjnych.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Biblijne motywy
Grafika
Przykład tłoka z motywem Baranka Bożego na oprawie romańskiej, Francja, XII w., repr. wg: Komornicki 1925, tabl. XXVI.
Przykłady tłoków z motywem Baranka Bożego na oprawach gotyckich, XV w., repr. wg: Schwenke, Schunke 1979, tabl. 155
Ornament w obramieniu (bordiurze) oprawy późnogotyckiej utworzony ze zmultiplikowanych wycisków tłoka z motywem Baranka Bożego, repr. wg: Tondel 2007, tabl. XXXVIII.
Przykład późnego zastosowania gotyckiego tłoka z motywem Baranka Bożego na oprawie renesansowej z l. 30. XVI w., BWSD Hosianum - Olsztyn, fot. A. Wagner
Owalny medalion z Barankiem Bożym na oprawie krakowskiej z 1 poł XVII w., MN Kraków, fot. MN Kraków
Przypisy
- Komornicki 1925, tabl. XXVI/il. 5;
- Loubier 1926, s. 59, 106;
- Kyriss 1958, tabl. 325-326, 337, 339 i in.;
- Goldschmidt 1967, t. 2, tabl. II, XVI, XCIX/il. 3;
- Laucevičius 1976, il. 269-274;
- Schwenke, Schunke 1979, tabl. 152-156;
- Schmidt-Künsemüller 1985, s. 215-216;
- Carvin 1988, nr kat./il. Aix 1446, Carpentras 2;
- Adler 2010, il. 4/28, 6/08c-d, 6/09a-c.
Autor: A.W.
