Szarfowanie

Szarfowanie

(podcinanie skóry) (ang. leather paring, fr. parer, niem. Schärfen, wł. scarnire)

Ścienianie skóry przeznaczonej na obleczenie okładki.

W dawnym introligatorstwie, nie podcinano skóry, introligatorzy zaopatrywali się w skórę o odpowiedniej grubości. W XVI-XIX w. podcinali tylko miejsca przeznaczone na zawinięcia. Szarfowanie upowszechniło się w 2. poł. XIX w.

Szarfowanie wykonywane jest na obrzeżach (miejscach zawinięcia), przegubach, ewentualnie na całym grzbiecie, zwłaszcza w przypadku wykonywania garbów (wypukłych zwięzów). Na całej powierzchni introligatorzy szarfują materiał przeznaczony na narożniki lub lamówki, a czasem też skórę przeznaczoną na oprawę półskórkową. W wyjątkowych przypadkach szarfowaniu poddawana jest cały materiał przeznaczony na obleczenie.

Szarfowanie można wykonywać ręcznie, lub przy pomocy specjalistycznych urządzeń. Do szarfowania ręcznego używane są specjalne noże do skóry, skalpele lub noże szewskie a niektórzy introligatorzy używają zwykłych, podłużnych noży. Nóż do skóry musi być doskonale zaostrzony, a szarfowana skóra leży na idealnie płaskiej, twardej powierzchni; najczęściej za podkład służą kamienie litograficzne. U introligatorstwie angielskim do szarfowania stosowano galanteryjne strugarki. W XX w. skonstruowano proste urządzenie do szarfowania ręcznego z wymiennymi ostrzami, a także elektryczne maszynki szarfujące.

Do ścieniania pergaminów, a także niektórych rodzajów skóry, np. skóry świńskiej używa się ostrego kawałka szkła.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Nóż do skóry
Aparat do szarfowania skóry
Strug do skóry
Szpaltowanie

Grafika

• 

  Aparat do szarfowania skóry Scharfix

Przypisy

1. Paring, w: M.T. Roberts, D. Etherington, Bookbinding and the Conservation of Books. A Dictionary of Descriptive Terminology, https://cool.culturalheritage.org/don/dt/dt2491.html
2. Wiese Fritz, Der Bucheinband: Eine Arbeitskunde mir Werkzeichnungen, Stuttgart 1953, s. 234-241.

---

Autor: E.P.