Ozdobnik

Ozdobnik

Pojęcie przejęte z terminologii drukarsko-graficznej, w której stanowi synonim wobec „winiety” (jako ozdoby książki w formie ornamentu lub ilustracji). W nazewnictwie tegumentologicznym jest przydatne do określania wszelkich motywów zdobniczych, których forma nie pozwala na ich precyzyjne zdefiniowanie. Odnosi się to do przebogatego zasobu – zazwyczaj drobnych – motywów w zdobnictwie introligatorskim od średniowiecza po współczesność. Forma niektórych z nich jest efektem przekształcenia określonego motywu (mającego swą nazwę), co polega np. na radykalnym uproszczeniu, skomplikowaniu bądź skompilowaniu z innym/innymi motywami zdobniczymi. Oprócz tego istnieją motywy, które dotąd nie doczekały się precyzyjnej nazwy. W praktyce badawczej rozstrzygnięcie czy ma się do czynienia z nietypową/wcześniej nieznaną odmianą określonego motywu (np. kwiatonu, lilii, owocu granatu) czy też z niemożliwym do precyzyjnego nazwania „ozdobnikiem”, wymaga dużej wiedzy i ostrożności. Z jednej bowiem strony istnieje niebezpieczeństwo uznania za niedookreślony „ozdobnik” motywu, który ma swoją sprecyzowaną nazwę. Z drugiej zaś możliwe jest nadanie czemuś precyzyjnej, ale błędnej, nazwy. Pamiętać też należy, że w przypadku ciągu motywów ozdobnych lub innej, pasowej formy dekoracji stosuje się pojęcie ornament.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Motyw zdobniczy
Ornament

Grafika

• 

  Ozdobnik o formie floralnej na oprawie polskiej z 4 ćw. XVI w.

• 

  Ozdobnik o formie floralnej na oprawie renesansowej, XVI w.

• 

  Ozdobnik o formie floralnej na oprawie rokokowej, XVIII w.

Przypisy

1. EWOK 1971, szp. 1569, 2480-2481;
2. Kozakiewicz 1996, s. 292-294.

---

Autor: A.W.