Czteroliść
(niem. Vierblatt)
Stylizowany motyw floralny, składający się z czterech regularnie rozmieszczonych liści. Wyodrębnia się różnorakie formy c.: od najprostszych (cztery prostopadłe zgeometryzowane, lub lancetowate liście, niekiedy z drobnym pierścieniem – kwieciem w środku) do c. z postrzępionymi liśćmi i dodatkowymi, mniejszymi elementami pomiędzy nimi. Najczęściej motywy te zamykano w romboidalnej ramce, czasem wzbogaconej perełkowaniem. Jako zmultiplikowany motyw w pierścieniowym obramieniu ukazywany na romańskich oprawach złotniczych z kon. XII-XIII w., zazwyczaj jako dekoracja ram zwierciadła. Zapewne pod ich wpływem przyjął się jako motyw dekoracyjny na romańskich oprawach skórzanych, wyciskany w obramieniach zwierciadła z tłoków o kwadratowym lub okrągłym kształcie, najczęściej o kompozycji zamkniętej linią. Rozpowszechnieniu i formalnemu urozmaiceniu uległ w introligatorskim zdobnictwie gotyckim (XV-pocz. XVI w.). Niekiedy ukazywany na oprawach renesansowych (XVI w.), jako anachroniczny motyw, wkomponowywany między inne zdobienia. W praktyce badawczej c. (zwłaszcza jego najprostsze odmiany) może być mylony z czteropłatkiem, od którego różni się głównie bardziej skomplikowanym kształtem liści i słabszym zaakcentowaniem (bądź jego brakiem) centralnego kwiecia.
Zobacz też
Czteropłatek
Floralne dekoracje
Rozeta
Grafika
Przypisy
Autor: A.W.
