Przegub wolny
Spis treści
Przegub wolny
(big, przegub francuski, łamany, odsunięty) (ang. french joint, open joint, spaced joint)
Określenie dot. przegubu zewnętrznego, tj. widocznego od strony zewnętrznej okładki. Okładka jest odsunięta od oporka lub krawędzi grzbietówki, w ten sposób pomiędzy grzbietem oprawy a okładką powstaje przerwa, najczęściej szerokości dwóch grubości okładziny. Przerwa ta jest precyzyjnie wyklejona materiałem obleczeniowym (oklejką). W trakcie prac introligatorskich, kostką opracowuje się miejsce zagłębienia pomiędzy grzbietem a okładką. Tak opracowany rowek zwany też odsadką nosi też dawną nazwę „big”.
Przegub wolny z punktu widzenia konstrukcji książki umożliwia łatwe i szerokie otwieranie książki. Konstrukcję tę stosuje się przy grzbietach obleczonych pergaminem, płótnem i papierem, w książkach obleczonych skórą występuje rzadziej, gdyż wymaga bardzo cienkiego zszarfowania skóry w partii odsadki. Przy tej konstrukcji, okładziny (na ogół tekturowe) mogą być zawieszone poprzez przyklejenie roztrzepanych końcówek zwięzów do wewnętrznej strony okładziny lub przez wklejenie ich pomiędzy dwie tektury w oprawie półorganicznej, tzw. uproszczonej, lub też w oprawach wklejanych.
W oprawach obleczonych pergaminem zwięzy pergaminowe są przewleczone w wolnym przegubie przez system otworów (wpustowe i wypustowe).
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Przegub zewnętrzny
Odsadka
Rowek
Przegub zwarty
Półorganiczna oprawa
Biblioteczna oprawa
Bradel
Grafika
Oporek 45° z przegubem wolnym. Rys. K. Komsta-Sławińska
Przypisy
- French joint, w: M. Roberts, D. Etherington, Bookbinding and the Conservation of Books. A Dictionary of Descriptive Terminology, http://cool.conservation-us.org/don/dt/dt1450.html
Autor: M.P.-G. E.P.
