Obwoluta
Obwoluta
(łac. obvolvo – okrywam, niem. Schutzumschlag, Buchumschlag)
Ochronna "koszulka" nakładana na książkę. Jej celem jest ochrona oprawy lub książki jako całości. Współczesne obwoluty mają też funkcję zdobniczą i reklamową, którą przejęły z ozdobnych okładek wydawniczych. Pod obwolutą niejednokrotnie kryje się okładka nie posiadająca walorów dekoracyjnych.
Historia
Obwoluta na przestrzeni czasu przyjmowała różną formę, najczęściej jednak miała funkcję ochronną względem całego kodeksu (bloku wraz z oprawą). Nie jest połączona trwale z kodeksem i jest to cecha charakterystyczna obwoluty. Obwolutę mogą mieć zarówno oprawy twarde, jak i miękkie. Można wyróżnić trzy rodzaje obwolut:
- Obwoluta ochronna – stosowana w bibliotekach i archiwach do zabezpieczania oprawy książek. Obecnie jest to papier, karton, folia poliestrowa.
- Obwoluta tymczasowa – prowizoryczna ochrona luźnych, nie oprawionych bloków. Stosowana była już w kodeksach średniowiecznych jako tymczasowe zabezpieczenie bloków, najczęściej wykorzystywano w tym celu pergamin (także wtórnie). Obecnie jest to najczęściej arkusz papieru lub kartonu, wewnątrz którego umieszcza się blok książki.
- Obwoluta wydawnicza – popularna współcześnie, spełnia także rolę reklamową, dlatego jest często kolorowa, wykonana wg projektu grafika. Spełnia rolę ochronną, zdobniczą i reklamową.
Jest równa wysokości okładek, ale znacznie od niej szersza o tzw. skrzydełka (zakładki), które zagina się do wnętrza okładek. Na obwolucie często drukuje się tytuł dzieła, imię i nazwisko autora. Na skrzydełkach drukuje się zazwyczaj teksty reklamowe dotyczące książki, podaje charakterystykę twórczości autora, spis jego dzieł lub spis pokrewnych książek wydawnictwa. Obwoluty wykonuje się z grubszego papieru, choć zdarzały się także obwoluty ochronne z cienkiej bibułki, celofanu oraz folii PET.
Zawartość obwoluty
Na pierwszej stronie można powtórzyć dowolną liczbę elementów kolumny tytułowej. Grzbiet obwoluty powinien zawierać takie same elementy, jak grzbiet okładki. skrzydełka i czwarta strona to miejsce na różne informacje. Na przykład na przednim skrzydełku można zamieścić informację o autorze (wraz z fotografią), a na tylnym skrzydełku notkę o książce lub o innych książkach publikowanych np. z tej serii, przez wydawnictwo. Czwartą stronę obwoluty można wykorzystać do zamieszczenia obszerniejszych informacji o książce.
Zobacz też
Grafika
Obrazek 1
Przypisy
- Dunin J., Wstęp do edytorstwa, Łódź 2003.
- Rzewuski K., Księgoznawstwo, Warszawa 1987.
- Wiankowska-Ładyga Z., Porządek książki,"Wydawca" 1998.
- Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo, Ossolineum 1986.
Autor: M.P.G., E.P.
