Papiery dekoracyjne

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj

Papiery dekoracyjne

(papiery ozdobne, papiery dekorowane, papiery wzorzyste, papiery barwne) (ang. decorated paper; niem. das Buntpapier; fr.papier décoré)

Papiery dekoracyjne to papiery poddane różnym zabiegom, które nadają im ozdobny wygląd. Papiery dekoracyjne mają zastosowanie w introligatorstwie, zwłaszcza jako materiały obleczeniowe i wyklejkowe opraw książek oraz materiały służące do wykonywania i oklejania różnego rodzaju wyrobów galanteryjnych. Należą do nich także tapety, służące do wyklejania ścian. Analogiczne wykończenie mogą posiadać kartony.

Papiery ozdobne

Papier ozdobny to typ papieru dekoracyjnego, który powstaje w fazie produkcji papieru w papierni. Uzyskuje się go przez:

  • dodanie do masy papierniczej specjalnych substancji, np. barwników, drobin substancji nierozpuszczalnych, środków działających chemicznie;
  • zastosowanie specjalnych sit (papier żeberkowy, papieru z filigranami), przekładek do odciskania wilgoci z arkuszy (papier o fakturze płótna);
  • wytłaczanie na kalandrach, nałożenie lakieru lub fakturowej folii (papier o dekoracyjnej fakturze).

Papiery dekorowane

Papier dekorowany to typ papieru dekoracyjnego uszlachetnionego i upiększonego po opuszczeniu papierni. Dekoracji poddawana jest jego powierzchnia (zwykle z jednej strony). Istnieje wiele sposobów dekorowania tego rodzaju papieru (drukowanie, marmurkowanie, tłoczenie, nakropienie, zamalowanie itp.). Dekorowaniem papieru zajmują się sami introligatorzy lub też specjalistyczne wytwórnie papierów dekorowanych, np. od końca XIX wieku introligatorom polskim dostarczała materiały Fabryka Obić Papierowych i Papierów Kolorowych J. Franaszka.

Rodzaje papierów dekorowanych (systematyka)

  • drukowane
    • drzeworytnicze – drukowane klockiem drzeworytniczym
      • jednokolorowe
      • wielokolorowe
    • drzeworytnicze metaliczne - drukowane klockiem drzeworytniczym z farbą zawierającą drobinki metalu
    • miedziorytnicze – drukowane matrycą miedzianą
    • litografowane
    • odbijane w technice monotypii
  • reliefowe
    • metaliczne – posiadają relief oraz dekorację wykonaną płatkami metali (mosiądzu, złota, srebra),
    • ślepotłoczone – surowy lub kolorowy papier posiadający reliefową dekorację,
  • klajstrowe
    • odciągane
    • pędzlowe/ narzędziowe/ stemplowe,
    • tapowane
  • marmurkowe
    • włoskie,
    • hiszpańskie,
    • tureckie,
    • narzędziowe
  • metaliczne
    • dekorowane metalem płatkowym
    • dekorowane sproszkowanym metalem.
  • nakrapiane,
  • welurowe,
  • barwione powierzchniowo
    • batikowe
  • powlekane folią lub masą z tworzyw sztucznych (sztuczna skóra)

Bibliografia

  1. Abott J., The Harper establishment; or, How the story books are made, Nowy Jork, 1855, s. 136, https://archive.org/details/harperestablishm00abbo [dostęp: 02. 08. 2018 r.]
  2. Adams C. M. Some notes on the Art of Marbling Paper in the Seventeenth Century, Nowy Jork, 1947.
  3. Archer – Parré C., Dick M., John Baskerville: Art and Industry of the Englighnement, Oksford, 2018.
  4. Bacon F.Sylva Sylvarum. 2nd ed. Londyn, 1628.
  5. Beckmann J., A History of inventions and Discoveries, Londyn, 1817, vol. III. 6. Beckmann J., Beitrdgezur Geschichte der Erfindungen, Getynga, 1780.
  6. Berger S. E., The Dictionaty of the Book: A Glossary for Book Collectors, Booksellers, Librarians and Others, Lanham, Boulder, New York, London, 2016.
  7. Caille J. la, Historie de l‟imprimerie et de la libraire, Paris, 1689.
  8. Chambers A., Marmoriertes Papier, Bern, Stuttgart, Haupt, 1988.
  9. Chambers E., Cyclopaedia; Or An Universal Dictionary of Arts and Sciences, Londyn, 1738.
  10. Cloonan M. V. Early bindings in Paper a Brief History of Hand-Made Paper-Covered Books with Multilingual Glossary, 1990.
  11. Cloonan M. V., European Paper-Covered Books from the Fifteenth through the Eighteenth Centuries, Iowa, 1987.
  12. d‟Alembert J., Diderot D., Marbreur de papier. w: “Encyclopédie ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métier”, Paryż, 1751, t 10, s. 72 - 77.
  13. d‟Emery N., Pour marbrer& jasper le papier, w: „Le nouveau recueil de curiositezrares&nouvelles des plus admirableseffets de la nature & de l'art.”, Paryż, 1674
  14. Das Druckprivilegfür Heinrich Trorbach, „Wochenblatt für Papierfabrikation 29, no 38, 1898.
  15. Devauchelle R., Le Relieure en France, Paryż, 1959, t. I.
  16. Diehl E., Bookbinding: Its Background and Technique, Nowy Jork, 1980.
  17. Drukarskie techniki zdobienia papierów i tkanin, red. Windyka T., Duszniki Zdrój, 2008.
  18. Duprat A., L‟Imageriepopulairedu Grand Ouest, w: “Annales de Bretagne et des pays de l‟ouest”, t. 108, 2001, s. 55-56.
  19. Easton P. J., Marbling: A History and a Bibliography, Los Angeles, 1983.
  20. Easton P. J., Suminagashi: the Japanese Way with Marbled Paper, “Coranto:Journal of the Friends of the Libraries, University of Southern California” Volume 8, 1972, s. 3 – 17.
  21. Entwisle E. A., The Hirsch Collection of Decorated Papers, „The Connoisseur Year Book” 1961, s. 57-61.
  22. Finberg Herbert. P. R., The Hirsch Collection of Decorated Papers, „Signature” nr XII lipiec 1939, s. 47-53.
  23. Foot M. M., The Olga Hirsh Collection of decorated Papers, „British Library Journal”, vol. 7, nr 1 Londyn, 1981.
  24. Garnier N., L‟Imageriepopulairefrancaise, I, Paryż, 1990.
  25. Greven C., The Development of a Standard Nomenclature for Marbled Paper, “Ink & Gall” vol. 7, no 2, zima, 1993, s. 10- # Grünebaum G., Buntpapier. Geschichte – Herstellung – Verwndung, Kolonia, 1982.
  26. Haemmerle A. von, Agsburger Buntpapier, „Viertel Jahreshefte zur Kunst Und Geschichte Augsburg 3”, 1937-1938, s. 133 – 179.
  27. Haemmerle A. von, Buntpapiere: Herrkomen, Geshichte, Techniken, Beziehungenzur Kunst, Monachium, 1961.
  28. Hagebrock M., Brokatpapier – „Puzzeln” im Pragedruck. EineBislangunbekannteVerfachtenSweisebei der Brokatpapierherstellung um 1700, „Journal fürDruckgeschichte”, NeueFolge 8, nr 2 (2002), s. 48 – 49.
  29. Halfer J., The Progress of the Marbling Art from Technical Scientific Principles: With a Supplement on the Decoration of Book Edges, Budapeszt, 1884.
  30. Haremza S., Marmurkowanie papierów, w: „Polska Gazeta Introligatorska”, 1931, nr 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12.
  31. Heijbroek J. F., Greven C.T., Sierpapiermarmer-, brocaat- en sitspapier in Nederland, Amsterdam, 1994.
  32. Herbert, sir T., Some years travels into divers parts of Africa, and Asia the Great: Describing more particulary the empires of Persia and Industan, Londyn, 1634.# Hirsch O., Decorated Papers, „The Penrose Annual” 1957, s. 48-53.
  33. Hubert V., Les papiersdominotés, une collection particulière, Paryż, 2016.
  34. Hunter D., A Bibliography of Marbled Paper, “Paper Trade Journal”, vol. 72, 1921, s. 52 - 58.
  35. Jackson W. A., Printed Wrappers of the Fifteenth to Eighteenth Centuries, “Harvard Library Bulletin”, VI, 1952.
  36. Jammes A., Papiers dominotes, Paryż, 2010.
  37. Kopylov C. F., Papiesdorésd‟Allemagne Au siecle des Lumiéressuivis de quwlquesautrespapiers cors, Bilderbogen, Kattunpapiere & Herrnhutpapiere, 1680-1830, Paryż, 2012.
  38. Kopylov M., Papiersdominotés Francis ou L‟art. de revêtird‟éphémèrescouvertures Dolores. Livres & brochures entre 1750 et 1820,Paryż, 2012.
  39. Kopylov M., Papiersdominotésitaliens. Un univers de couleurs, de fantaisie et d‟invention (1750-1850), Paryż, 2012.
  40. Krauze S., Rinck J., Buntpapier – ein Bestimmungsbuch, Decorated Papers – a Guidebook, Sierpapier – een Gids, Stuttgart, 2016.
  41. Kromp D., Bunt(es) Papier, 2018.
  42. Loring R., Decorated Book Papers, Cambridge, 1973.
  43. Magnien G., ImagiersVénitiens au XVIII siècle; La familleRemondini de Bassano – Veneto, “Bulletin de la SociétéArchéologique, Historique et Artistique Le Vieux” t. 22, 1958 - 1960, s. 29-35.
  44. Magnien G., L‟Exotismedans les vieux papier dominos; notes à propos d‟un album de gravures et papierscoloriés du XVI siècle w: „Albums de Corcodile”, Lyon, 1946, s. 3-12.
  45. Magnien G., Repertoire des principaux dominoters fabriquant spécialement de papiersd‟ornement pour la reliure en France, en Allemagne et en Italie aux XVIIe, XVIIIesiec les et au début, „Bulletin de la SociétéArchéologique, Historique et Artistique Le Vieux Papier” tom 19, 1946 – 1949, s. 154 – 258.
  46. Magnien G., Vieux papiers de garde et de couverture de livres, „Bulletin de la SociétéArchéologique, Historique et Artistique Le Vieux Papier”, t. 22, 1958 - 1960, s. 209-215, 242 – 244, 281 – 286.
  47. Marks P. J. M., An Anthology of decorated papers: a Sourcebook for designers, Londyn, 2015.
  48. Marks P. J. M., Decorated Papers: The Olga Hirsh Collection, Londyn, 2007.
  49. Martin F. R., The Miniature Painting and Painters of Persia, India and Turkey from the 8th to the 18th Century, Londyn, 1912, vol. I, s. 94, 107.
  50. McKay B., Marbling Methods and Receipts from four centuries with other instructions useful to booksellers, Oxford, New Castle, 1980.
  51. McKay B., Patterns and pigments in English marbled papers. An Account of the origins, sources and documentary literature to 1881, Oxford, 1988.
  52. Memoire sur les papiersveloutés“ Journal Oeconomique”, marzec, 1755, s. 85
  53. Memoire sur les papiersveloutés“Journal Oeconomique”, luty, 1756, s. 92 – 98
  54. Milano A., Selling Prints for the Remondini: Italian Pedlars Travelling Through Europe During the Eighteenth Century, w: „Not Dead Things: The Dissemination of

182 Popular Print in England and Wales, Italy, and the Low Countries, 1500-1820”, Leiden, Boston, 2013, s. 76-83.

  1. Osmun W., Decorated Book Papers, Seventeenth to twentieth Century, 1954.
  2. Papillon J.-M.Traité historique et pratique de la gravure en bois, Paryż, 1766.
  3. Patterson D., John Baskerville, Marbler, “The Library” 12(3), 1990, s. 212 - 215.
  4. Porck H. J., Identification of Brocade Paper, a New Fingerprint Technique, „IPH Congress Book” 12/1998, s. 37 – 39.
  5. Quilici P., Carte decorate nellalegatoria del '700 dalle raccolte della Biblioteca Casanatense, Rzym, 1988.
  6. Reschke G., HerrnuterPapiere. SchlichtesHandwerkoderFarbe Und Form mitsymbolischemHintergrund? w: „Das Echo Halles. KulturelleWirkungen des Pietismu”, Tubingen, 2001, s. 271 – 289.
  7. Reschke G., Wolkenkleister, Marmour und Brokat, Berlin, 1997.
  8. Rządkowski L., Marmurki w introligatorstwie, „Polska Gazeta Introligatorska”, 1928, nr 4,5,6
  9. Schmoller T., A Yorkshire Source of Decorated Paper in the Eighteen Century, Sheffield, 2003.
  10. Schmoller T., Remondini and Rizzi: A Chapter in Italian Decorated Paper History, New Castle, 1990.
  11. Schmoller T., To Brighten Things Up: the Schmoller Collection of Decorated Papers, Manchester, 2008.
  12. Siemieniako E., Praca magisterska teoretyczno-badawcza: Dekoracyjne papiery ręcznie wykonywane stosowane w oprawach książek od XV do XVIII w. Katalog zbiorów papierów dekoracyjnych w oprawach książek Biblioteki Kórnickiej PAN, wydruk komputerowy,(promotor: M. Pronobis-Gajdzis), UMK, Toruń 2018.
  13. Sposób farbowania papierów w rozmaitych kolorach, „Piast czyli Pamiętnik Technologiczny”, Warszawa, 1829, t. II.
  14. Sutter S., Wrapped in Color: A Survey of Paste Paper Bookbindings, Chicago, 1994.
  15. Tapeten von Marmor-Papier, in architektonischem Geschmacke. Aus der Tapetenfabrik Carl Friedrich Eggebrechts in Weimar, “Journal des Luxus und der Moden”, wrzesień, 1787, s. 326 – 329.
  16. Tomaszewski J., Dudek K., Ręcznie zdobione papiery introligatorskie , Kraków 2002.
  17. Voorn H., The Dutch Papers in the Collection of the Royal Library in the Hague, „IPH yearbook”, 1986, s. 155 – 160.
  18. Weichelt A., Buntpapier – Fabrikation, Berlin, 1927.
  19. Windyka T., Papiery wzorzyste. Katalog zbiorów Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju, Duszniki Zdrój, 2002.
  20. Windyka T., Przyczynek do dziejów technik zdobienia papierów w: „Rocznik Muzeum Papiernictwa” t. I, 2007, s. 29 – 30.
  21. Wolfe R. J., Der vollkommnePapierfärber = The accomplished paper colored: a facsimile reproduction and translation into English of the earliest extant German treatise on paper marbling and decoration together with an introductory discussion of the earliest specialized literature in Germany on the marbling and decoration of paper, New Castle, 2008.
  22. Wolfe R. J., Marbled Papers: Its History, Techniques and Patterns, Filadelfia, 1990.
  23. Wolfe Ri. J., Three Early French Essays on Paper Marling, Filadelfia, 1987.
  24. Woolnough C., The Whole Art of Marbling as Applied to Paper, Book Edges, etc., Londyn, 1881.


Autor: M.P.G., E.P.

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Papiery_dekoracyjne&oldid=6947”