Papier safianowy
Spis treści
Papier safianowy
(papier imitujący skórę, papier marokinowy) (ang.calf paper/morocco paper; niem. das Kalblederpapier/das Maroquinpapier, fr. papier maroquiné)
Papier barwny, z połyskiem, posiadający wytłaczaną dekorację przypominającą ziarno skóry. Wykorzystywany do oblekania okładek, zarówno całopapierowych jak i półskórkowych. W oprawach półskórkowych często dobierano barwę i ziarno papieru do skóry zastosowanej na grzbiecie, tak by były mało odróżnialne.
Papier safianowy pojawił się na przełomie XVIII/XIX wieku. Jego poprzednikiem był papier giloszowy, o wzorze z ukośnie (romboidalnie) krzyżujących się linii. Wzór safianowy był inspirowany stosowanymi wówczas skórami safianowymi o podłużnym ziarnie. Ok. połowy XIX wieku został wyparty przez papier szagrynowy o ziarnie groszkowym.
Technika wykonania, podobnie jak innych papierów wytłaczanych polegała na zagruntowaniu papieru klejem skórnym, zabarwieniu go i ponownym naniesieniu tego samego kleju. Tak przygotowaną powierzchnię papieru hydrofobizowano przez naniesienie gąbką roztworu ałunu, saletry i octu winnego (w równych częściach). Następnie papier rozkładano na blasze miedzianej, na której był wyryty odpowiedni deseń i tłoczono pomiędzy walcami prasy sztycharskiej lub walcarki.
Zobacz też
Indeks alfabetyczny
Papiery dekoracyjne
Papiery wytłaczane
Papier wytłaczany giloszowy
Grafika
Papier safianowy ze złoceniami na oprawie książki z 2 poł. XIX w. (fragment). Książnica Kopernikańska w Toruniu (fot. M. Pronobis-Gajdzis)
Przypisy
- Cloonan M. V. Early bindings in Paper a Brief History of Hand-Made Paper-Covered Books with Multilingual Glossary, 1990.
- Cloonan M. V., European Paper-Covered Books from the Fifteenth through the Eighteenth Centuries, Iowa, 1987.
- Haemmerle A. von, Agsburger Buntpapier, „Viertel Jahreshefte zur Kunst Und Geschichte Augsburg 3”, 1937-1938, s. 133 – 179.
- Haemmerle A. von, Buntpapiere: Herrkomen, Geshichte, Techniken, Beziehungenzur Kunst, Monachium, 1961.
- Macchi Federico, Macchi Livio, Dizionario illustrato della legatura, Milano, 2002.
- Siemieniako E., Praca magisterska teoretyczno-badawcza: Dekoracyjne papiery ręcznie wykonywane stosowane w oprawach książek od XV do XVIII w. Katalog zbiorów papierów dekoracyjnych w oprawach książek Biblioteki Kórnickiej PAN, wydruk komputerowy,(promotor: M. Pronobis-Gajdzis), UMK, Toruń 2018.
- Sposób farbowania papierów w rozmaitych kolorach, „Piast czyli Pamiętnik Technologiczny”, Warszawa, 1829, t. II. http://bc.wbp.lublin.pl/dlibra/publication?id=16243&tab=3 [dostęp: 27. 01. 2018r.]
- „Polska Gazeta Introligatorska”, dział ogłoszeń, 1929, R. 2, nr 7, s. [1] źródło: http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=77309 [dostęp: 25. 08. 2018r.].
- Tomaszewski J., Dudek K., Ręcznie zdobione papiery introligatorskie , Kraków 2002.
Autor: M.P.G
