Filigran

Z Leksykon oprawoznawczy
Wersja z dnia 19:27, 3 gru 2019 autorstwa Meg (dyskusja | edycje) (Utworzono nową stronę "==Filigran (łac. filum - nić, granum - ziarno)== Znak wodny, zwany niekiedy konturowym, powstały w strukturze papieru będący śladem naszytego na sito papiernicze m...")

(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacja, szukaj

Filigran (łac. filum - nić, granum - ziarno)

Znak wodny, zwany niekiedy konturowym, powstały w strukturze papieru będący śladem naszytego na sito papiernicze metalowego ornamentu powstałego z wygiętego drutu. Termin zaczerpnięty z złotnictwa.

Historia

Filigrany zaczęto stosować we Włoszech już w średniowieczu, celem zamierzonego znakowania papieru. Istotny był aspekt "dochodzenia prawdy" poprzez badanie filigranów w sądownictwie, a także w działalności antykwariuszy gromadzących i sprzedających stare druki, rękopisy i dzieła sztuki na papierze. Druciki były początkowo przytwierdzane do sita jeszcze bardziej cieńszymi drucikami, a od 1825 r. zaczęto je przylutowywać. W 2 poł. XIX w. elementy te wytwarzano technika galwaniczną, umożliwiającą powtarzalność znaków. W XVIII w. zaczęto stosować tzw. filigran liniaturowy pokrywający całą powierzchnię arkusza, ułatwiający pisanie. Pod koniec XVIII w. zaczęto dość powszechnie przytwierdzać do sita cienkie blaszki, które tworzyły rozjaśnienia nie konturowe, a był to tzw. filigran pełny. W poł. XIX w. blaszki te zaczęto wycinać przy pomocy urządzeń, co uczyniło ten rodzaj filigranu powtarzalnym. Po I wojnie światowej zaczęto stosować filigran konturowy pokrywający cała powierzchnię arkusza. Nie był on już zatem wyłącznie znakowaniem papieru, a stanowił jego swoistą dekorację.Papiernicy znakowali filigranem swoje wyroby głównie ze względów komercyjnych, filigran świadczył o wysokiej jakości papieru. w okresie późniejszym, z tego powodu, filigrany powielano zmieniając w nich jedynie drobne szczegóły. Praktyki miały miejsce w odniesieniu do najbardziej popularnych papierów. Wydawane zarządzenia formalizujące znakowanie papierów nie zawsze były przestrzegane. Wymóg stosowania filigranu pomocniczego w postaci daty produkcji papieru miał utrudniać te praktyki.


Lista

  • Punkt 1
  • Punkt 2
    • Punkt 2.1
    • Punkt 2.2
  • Punkt 2

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
można i tak
link lokalny

Grafika

Przypisy

  1. Przypis 1

Autor: E.P.