Zapięcia kapturkowe
Zapięcia kapturkowe
Inna nazwa nasadowe(niem. Kappenverschluss). Nazwa utworzona jest od elementu zapinającego, tj, zabudowanej nasadką, "kapturkiem" dziurki w zapince, w którą wchodzi bolec. Kapturek osłania bolec po zamknięciu kodeksu. Kapturki przyjmowały często formę dekoracyjną, np. głów zwierząt. Zapięcia te zidentyfikowano już na kodeksach karolińskich, stosowane były od VIII do XIX w. (sporadycznie w oprawach bibliofilskich). W zależności od formy bolca i jego umieszczenia na przedniej okładzinie wyróżnia się kilka wersji zapięć kapturkowych.
Wersje zapięć kapturkowych
- Zapięcie paskowe kapturkowe z bolcem na okładzinie - składa się na nie bolec osadzony na powierzchni okładziny oraz zapinka z nasadką, "kapturkiem" na "oczku" mocowana na pasku do tylnej okładziny. Ta forma zapięcia była stosowana od XIII - XV w. Niekiedy zapinki posiadają jeszcze dodatkowe "oczko", w którym mocowano rzemień, sznurek lub metalowe kółko ułatwiające otwieranie i zamykanie zapięcia. (il. 1)
Zapięcie z bolcem na krawędzi okładziny i nasadką na płytce oczkowej Zapięcie z bolcem na krawędzi okładziny i nasadką na płytce oczkowej zbudowane jest z bolca przytwierdzonego do krawędzi okładziny, płytki oczkowej z nasadką połączonej z paskiem i płytki mocującej pasek do tylnej okładziny lub kołków mocujących. Znane od XIII wieku. Zapięcie z bolcem na płytce trzpieniowej i nasadką na płytce oczkowej zawiasowej Zapięcie z bolcem na płytce trzpieniowej i nasadką na płytce oczkowej zawiasowej składa się z płytki trzpieniowej przytwierdzonej na nity do powierzchni okładziny, z której to płytki wystaje bolec; z płytki oczkowej z nasadką, która posiada zawias, płytki mocującej zawiasowej na drugiej okładzinie oraz sworznia łączącego płytkę oczkową z mocującą. Ta forma zapięcia znana jest z kodeksów XV- i XVI-wiecznych z terenów Włoch i Hiszpanii, od około 1720 roku preferowana była również w Holandii i krajach niemieckojęzycznych, gdzie występowała z bolcem w formie prostokąta i nasadką na płytce oczkowej odwzorowującą kształt bolca.
Zobacz też
Grafika
Obrazek 1
Przypisy
- Przypis 1
Autor: E.P.
