Zapięcia oczkowe

Spis treści

1 Zapięcia oczkowe
- 1.1 Wersje zapięć oczkowych
2 Zobacz też
3 Grafika
4 Przypisy

Zapięcia oczkowe

(niem. Ӧsenverschluss) Nazwa utworzona jest od elementu zapinającego, tj, dziurki, "oczka" w zapince, w którą wchodzi bolec. W zależności od formy bolca i jego umieszczenia na przedniej okładzinie wyróżnia się kilka wersji zapięć oczkowych.

Wersje zapięć oczkowych

Zapięcie oczkowe paskowe z bolcem na krawędzi okładziny - składa się na nie bolec umieszczony na krawędzi okładziny oraz zapinka oczkowa mocowana na pasku do tylnej okładziny. Bolec zazwyczaj wykonywano ze stali lub z mosiądzu i umieszczano go w wywierconym otworze na krawędzi okładziny. Ten rodzaj zapięcia spotykany jest już w wieku VIII-IX i stosowany był do XVIII w. Od XVII w. bolec wzmacniano dodatkowo płytką nasadkową umieszczoną na wierzchu krawędzi okładzin – przedłużała ona bolec i zabezpieczała go przed wypadnięciem. Zapinkę mogło tworzyć oczko w formie kółka lub innej, wygięte z drutu (kodeksy bizantyńskie i karolińskie) i zawieszone na różnych formach pasków skórzanych (il. 1, 2). W kodeksach romańskich oczko zaczęto zastępować metalową płytką z wyciętym oczkiem. Zapinki te przybierały rozmaite formy (il. 3). Zapinka była mocowana do tylnej okładziny skórzanym paskiem.
Zapięcie oczkowe metalowe z bolcem na krawędzi okładziny - składa się z bolca umieszczonego na na krawędzi okładziny i zapinki oczkowej połączonej sworzniem z płytką zawiasową przymocowaną do tylnej okładziny. Ten typ zapięcia powstał w XIX w.(il. 4).
Zapięcie oczkowe paskowe z bolcem na płytce nad krawędzią okładziny - składa się z bolca przytwierdzonego do mniej lub bardziej ozdobnej płytki umieszczonego nad krawędzią okładziny oraz zapinki oczkowej na skórzanym pasku mocowanej do tylnej okładziny. Ten typ zapięcia występuje w Europie od XVI w. (il. 5)
Zapięcie oczkowe metalowe z bolcem na płytce nad krawędzią okładziny - składa się z bolca przytwierdzonego do mniej lub bardziej ozdobnej płytki umieszczonego nad krawędzią okładziny oraz zapinki oczkowej połączonej sworzniem z płytką zawiasową przymocowaną do tylnej okładziny. Ten typ zapięcia powstał w XIX w.(il. 6).
Zapięcie oczkowe paskowe z bolcem na okładzinie - składa się z bolca usytuowanego na powierzchni okładziny oraz zapinki oczkowej przybierającej rozmaite formy. Stosowane od XIV/XV w. (il. 7).

Zobacz też

Indeks alfabetyczny

Grafika

il. 1. Tzw. "grecka sprzączka" (rys. Szirmai J.A., 1999, s. 82)
il. 2. Różne formy najprostszych zapinek oczkowych i pasków mocujących stosowane w kodeksach karolińskich (rys. Szirmai J.A., 1999, s. 131)
il. 3. Zapięcie oczkowe paskowe z bolcem na krawędzi okładziny (rys. Adler G, 2010, s.1)
il. 4. Zapięcie oczkowe metalowe z bolcem na krawędzi okładziny (rys. Adler G, 2010, s.1)
il. 5. Zapięcie oczkowe paskowe z bolcem na płytce nad krawędzią okładziny (rys. Adler G, 2010, s.1)
il. 6. Zapięcie oczkowe metalowe z bolcem na płytce nad krawędzią okładziny (rys. Adler G, 2010, s.1)
il. 3. Zapięcie oczkowe paskowe z bolcem na krawędzi okładziny (rys. Adler G, 2010, s.1)
il. 3. Zapięcie oczkowe paskowe z bolcem na krawędzi okładziny (rys. Adler G, 2010, s.1)