Szyldzik

Spis treści

1 Szyldzik
2 Zobacz też
3 Grafika
4 Przypisy

Szyldzik

(ang. label, title/spine label, lettering piece; fr. pièce de titre; niem. Titelschild)

Barwne pole na grzbiecie książki stanowiące tło dla wytłoczonego tytułu lub innych napisów. Na książce może być więcej niż jeden szyldzik.

Szyldziki wykonywane są z cienkiej skórki, często skóry szpaltowej. Szyldziki sporządzano także z papieru glansowanego. W oprawach płóciennych lub całopapierowych szyldziki bywają sporządzane z apreturowanego płótna - kalika. Niekiedy szyldziki nie są naklejane, ale malowane, stanowią wówczas wyłącznie barwny element dekoracyjny. Odmiennym od szyldzika sposobem wyróżnienia pola tytułowego jest jego wypolerowanie lub poddruk (na całej płaszczyźnie) (niem. Blanpressen), powodujący wygładzenie ziarna skóry lub faktury płótna a czasem także przyciemnienie tego pola.

Zdarzają się także szyldziki ze zwykłego papieru, z ręcznie wpisanym tytułem, być może wykonane przez właściciela lub bibliotekarza, a nie introligatora.

W książkach posiadających na grzbiecie garby zwięzów szyldzik wypełnia kompartyment pomiędzy zwięzami, zwykle pomiędzy pierwszym a drugim zwięzem od góry. Jeśli są dwa szyldziki, to drugi znajduje się na przedostatnim kompartymencie. W oprawach bez garbów wielkość i umiejscowienie szyldzika (szyldzików) zależy od inwencji introligatora, choć zwyczajowo jest lokowany na wysokości odpowiadającej omawianym kompartymentom.

Źródła sporządzania szyldzików można doszukiwać się w konieczności gruntowania pola pod złocenie. Na surowej skórze mógł pozostać zaciek po białku, dlatego naklejano szyldzik z barwnej skóry, na której zaciek nie był widoczny. Koncepcja szyldzików na oprawach z cielęcej skóry jest proweniencji francuskiej, datowana na drugą – trzecią dekadę XVIII w.; zalecano wykonywać je z marokinu, tytuł umieszczano na szyldziku czerwonym, zaś na drugim – niebieskim lub zielonym – numer tomu. Papier glansowany był pokryty fabrycznie lakierem lub żelatyną i nie wymagał gruntowania. Niejednokrotnie też introligatorzy zasłaniali szyldzikiem nieudane tłoczenie wykonane bezpośrednio na grzbiecie.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Szpaltowanie
Tytuł książki

Grafika

Grzbiet XVIII-wiecznej oprawy z dwoma szyldzikami barwnymi na płaskim grzbiecie
Oprawy z końca XIX w. z barwnymi szyldzikami ulokowanymi pomiędzy garbami. Oprawy Cezarego Wilanowskiego.