Wojownik

Wojownik

(także: dziki mąż) (ang. warrior, wild man; niem. Krieger)

Związany ze średniowiecznymi legendami wizerunek uzbrojonego mężczyzny. Na oprawach romańskich (2 poł. XII w.): ukazywany w paru wariantach ikonograficznych zwykle na czworobocznych tłokach, min.: całopostaciowe lub popiersiowe wyobrażenia pojedynczego w., uzbrojonego np. w maczugę, miecz, łuk oraz tarczę (np. oprawa ze zbiorów BJ Kraków); ponadto większe tłoki ze scenami walki dwóch w-ów. Zmultiplikowane wyciski takich tłoków, widniejące wśród innych motywów dekoracyjnych tworzą pasy ornamentalne lub obramienia zwierciadeł na okładzinach. Pokrewnymi motywami w dekoracji opraw romańskich są rycerze (określeni też jako jeźdźcy lub wojownicy). Na oprawach gotyckich tłoki z motywami tego rodzaju były rzadkością (te z przedstawień łowów na tłokach i radełkach przynależą do łowieckich motywów). Nieliczne sceny walk w-ów znajdują się na gotyckich, mosiężnych okuciach i zapięciach. W introligatorstwie nowożytnym i XIX-XX w. motyw w. niemal zupełnie zanikł; wyjątkiem są przedstawienia dzikich mężów jako trzymaczy heraldycznych w superekslibrisach i innych przedstawieniach herbów.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Łowieckie motywy
Rycerz

Grafika

• 

  Przykłady tłoków romańskich z motywami wojowników, wg: Schmidt-Künsemüller 1985

• 

  Fragment oprawy romańskiej z motywami wojowników, Francja, XII w., BJ Kraków, fot. wg Birkenmajer 1925

Przypisy

1. Schwenke, Schunke 1979, tabl. 201/il. 19-20,
2. Schmidt-Künsemüller 1985, s. 214-215;
3. Tondel 2007, s. 156.

---

Autor: A.W.